با فرارسیدن فصل گرما، متخصصان بهداشت عمومی نسبت به افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های منتقله توسط کنه، از جمله بیماری لایم، هشدار می‌دهند؛ خطری که اکنون در حال گسترش به نواحی جدیدی از کشور است.
بر اساس اعلام «آژانس بهداشت عمومی کانادا» (PHAC)، هزاران منطقه جدید در بیش از ۱۱۰۰ شهرداری در فهرست مناطق پرخطر ابتلا به بیماری لایم قرار گرفته‌اند. این مناطق عمدتاً در جوامع هم‌مرز با ایالات متحده آمریکا و همچنین در مراکز جمعیتی بزرگ متمرکز شده‌اند.
در غرب کانادا، مناطق پرخطر عمدتاً در جزیره ونکوور، مناطق ساحلی استان بریتیش کلمبیا و دره‌های رودخانه‌ای در جنوب این استان قرار دارند. همچنین تقریباً تمام استان مانیتوبا، از ساحل شمالی دریاچه وینیپگ تا مرز ایالات متحده، در این فهرست قرار گرفته است.
در شرق کشور، بخش زیادی از سواحل دریاچه‌های بزرگ (Great Lakes) در جنوب انتاریو، از جمله کل منطقه کلان‌شهری تورنتو، در دسته مناطق پرخطر قرار دارند. همچنین، نوار ممتدی از مناطق پرخطر در امتداد رود سنت لورن از دریاچه انتاریو تا سواحل اقیانوس اطلس امتداد یافته که شهرهایی مانند کینگستون، اتاوا و مونترال را در بر می‌گیرد.
در منطقه آتلانتیک کانادا نیز تقریباً تمامی نواحی استان‌های نیوبرانزویک و نوا اسکوشیا، از جمله جزیره کیپ برتون، به‌عنوان زیستگاه کنه‌های پا سیاه شناخته می‌شوند.
گرمایش زمین، عامل گسترش زیستگاه کنه‌ها
پروفسور ویرژینی میلیئن، استاد زیست‌شناسی دانشگاه مک‌گیل و متخصص تأثیرات تغییرات اقلیمی بر حیات وحش از جمله کنه‌ها، در گفت‌وگویی با شبکه سی تی وی اعلام کرد: «مناطق پرخطر در حال گسترش‌اند و این روند به این زودی متوقف نخواهد شد، چرا که عامل اصلی آن، گرمایش زمین است.»
وی افزود که خطر تنها محدود به جنگل‌ها و مناطق دورافتاده نیست، بلکه امروزه در پارک‌های شهری بزرگ نیز می‌توان با کنه‌های ناقل بیماری مواجه شد.
بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده از سوی مقامات استانی و منطقه‌ای، مناطقی که در آن‌ها جمعیت کنه‌ها در حال ظهور است یا جمعیت انسانی در معرض خطر بیشتری قرار دارد، به‌عنوان مناطق پرخطر شناسایی می‌شوند.
با این حال، آژانس بهداشت عمومی هشدار می‌دهد که حتی افرادی که در مناطق پرخطر زندگی نمی‌کنند نیز باید هوشیار باشند، چرا که کنه‌ها می‌توانند از طریق پرندگان یا گوزن‌ها به مناطق جدید منتقل شوند. در نتیجه، حضور در مناطق چمن‌زار یا جنگلی، بدون در نظر گرفتن سطح خطر منطقه، مستلزم رعایت اقدامات پیشگیرانه است.
افزایش موارد ابتلا و روند صعودی آن
بیماری لایم نوعی عفونت ناشی از باکتری بورلیا بورگدورفری است که از طریق نیش کنه به انسان منتقل می‌شود. در کانادا بیش از ۴۰ گونه مختلف کنه شناسایی شده که بسیاری از آن‌ها قادر به انتقال بیماری لایم هستند. دو گونه‌ای که بیشترین نگرانی را به همراه دارند، «کنه پاسیاه» در شرق کشور و «کنه پا سیاه غربی» در استان بریتیش کلمبیا هستند.
علائم اولیه بیماری ممکن است خفیف باشد و شامل تب، خستگی، تورم غدد لنفاوی و راش پوستی به شکل هدف (Bullseye) در محل نیش کنه باشد. اما در مراحل پیشرفته‌تر، این بیماری می‌تواند منجر به سردرد شدید، درد مفاصل و عضلات، اختلالات حافظه و تفکر، و حتی فلج صورت شود.
از سال ۲۰۰۹ که موارد ابتلا به‌طور ملی ردیابی می‌شود، تعداد گزارش‌شده سالانه به بیش از ۵۰۰۰ مورد در سال‌های اخیر افزایش یافته، در حالی‌که در اوایل دهه ۲۰۱۰ تنها چند صد مورد گزارش می‌شد. میلیئن در این باره گفت: «افزایش موارد ابتلا روندی خطی ندارد، بلکه نمایی است. وقتی یک بیماری ظاهر می‌شود، با سرعت زیادی گسترش می‌یابد و انتظار داریم که این روند ادامه‌دار باشد.»
راهکارهای پیشگیری و اقدامات ضروری
دکتر جورج چاکوناس، استاد دانشگاه کلگری و متخصص باکتری عامل بیماری لایم، توصیه می‌کند که در مناطق شناخته‌شده برای وجود کنه‌ها، افراد لباس‌های روشن بپوشند تا کنه به‌راحتی دیده شود، شلوار خود را درون جوراب فرو کنند، و از مواد دافع حشرات استفاده کنند. وی تأکید کرد: «اگر کنه‌ای روی پوست پیدا کردید، باید آن را سریع و با احتیاط و از ناحیه سر جدا کنید، بدون آن‌که بدن کنه را فشار دهید.»
سایت eTick.ca به افراد امکان می‌دهد که عکس کنه را بارگذاری و شناسایی کنند. دکتر چاکوناس افزود: «اگر کنه کمتر از ۲۴ ساعت روی بدن بوده باشد، احتمال انتقال بیماری بسیار پایین است. اما اگر کنه متورم و پر از خون باشد، نشان‌دهنده این است که مدت زمان زیادی از نیش گذشته و احتمال ابتلا بالاتر است.»
آژانس بهداشت عمومی کانادا توصیه می‌کند که در صورت مشاهده علائم بیماری پس از حضور در مناطق پرخطر یا پس از نیش کنه، حتماً به پزشک مراجعه شود. درمان با آنتی‌بیوتیک در مراحل اولیه، مؤثرترین روش است، اگرچه در برخی موارد علائم ممکن است پس از پایان درمان نیز ادامه یابد.
با توجه به روند فزاینده گرمایش زمین و گسترش زیستگاه کنه‌ها، بیماری لایم به‌عنوان تهدیدی نوظهور برای سلامت عمومی در کانادا مطرح است. شهروندان، به‌ویژه در فصل‌های گرم سال، باید با رعایت نکات پیشگیرانه و مراجعه سریع به مراکز درمانی در صورت بروز علائم، نسبت به این خطر نوظهور هوشیار باشند.
