تحلیل سیبیسی از توان نظامی ایران و اسرائیل
به گزارش سیبیسی نیوز ایران روز سهشنبه حدود ۲۰۰ موشک به سوی اسرائیل شلیک کرد، اما پدافند هوایی اسرائیل، با مقداری کمک از ایالات متحده، موفق شد بیشتر آنها را سرنگون کند و خسارات جزئیای متحمل شود.
اسرائیل اعلام کرده است که به این حملات پاسخ خواهد داد و نگرانیها در مورد افزایش تنشها بین دو کشور افزایش یافته است.
در یک نگاه کلی، شاید به نظر برسد که ایران با جمعیتی بیش از نه برابر اسرائیل و ارتشی به مراتب بزرگتر، برتری دارد.
در واقع، شاخص قدرت نظامی جهانی که توان نظامی کشورها را رتبهبندی میکند، میگوید ایران در زمینه نیروی انسانی و تسلیحات زمینی و دریایی برتری دارد.
اما به گفته تحلیلگران، اعداد همیشه تمام تصویر را نشان نمیدهند.
به گفته شان شیخ، مدیر پروژه دفاع موشکی در مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی (CSIS)، یک اندیشکده مستقر در واشنگتن: «اسرائیل قطعاً فناوری نظامی پیشرفتهتری نسبت به ایران دارد. آنها به هواپیماهای جدیدی مجهز هستند که با موشکها و بمبهای مدرن مسلح هستند.»
«پدافند هوایی آنها به وضوح موثرتر است. اما شاید مهمتر از همه این است که اسرائیل همچنین متحدان قدرتمندی دارد، یعنی ایالات متحده و همچنین اروپا و کشورهای خاورمیانه.»
طبق تخمینها به لحاظ تعداد اسرائیل حدود ۱۷۰,۰۰۰ نیروی نظامی فعال و ۴۶۵,۰۰۰ نیروی ذخیره دارد. در مقایسه، ایران ۶۰۰,۰۰۰ نیروی فعال، ۳۵۰,۰۰۰ نیروی ذخیره و ۲۲۰,۰۰۰ نیروی شبهنظامی دارد.
و با جمعیتی نزدیک به ۹۰ میلیون در مقایسه با ۱۰ میلیون اسرائیل، ایران برتری قابلتوجهی دارد.
از نظر دیگر عوامل، برخی گزارشها ایران را از نظر تعداد تانکها، توپخانهها و خودروهای زرهی در موقعیت برتری قرار میدهند.
اما به گفته مؤسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک (IISS)، اندیشکدهای در لندن دههها تحریمهای بینالمللی، ایران را تا حد زیادی از دسترسی به تجهیزات نظامی پیشرفته باز داشته است.
به گفته این مؤسسه در گزارش سال ۲۰۲۳ نیروهای مسلح متعارف ایران، اگرچه از نظر منطقهای بزرگ است، اما «با موجودی تجهیزات قدیمی که به سرعت فرسوده میشود، دست و پنجه نرم میکند».
در همین حال، یکی از مزیتهای خاص اسرائیل نیروی هوایی آن است که یکی از پیشرفتهترین نیروهای هوایی در جهان محسوب میشود. نیروی هوایی ایران ۳۷,۰۰۰ نفر پرسنل دارد، اما فقط چند ده هواپیمای جنگی فعال دارد، از جمله جتهای روسی و مدلهای قدیمی آمریکایی که قبل از انقلاب ۱۹۷۹ ایران خریداری شده بودند. تهران دارای یک اسکادران از جتهای F-4 و F-5، چند F-7 و F-14، به علاوه یک اسکادران از جتهای سوخوی-۲۴ ساخت روسیه و چند میگ-۲۹ است.
اسرائیل یک نیروی هوایی پیشرفته با جتهای جنگنده چندمنظوره F-15، F-16 و F-35 ساخت ایالات متحده دارد.
به گفته شیخ: «این یک مزیت بزرگ است، بهویژه در مراحل اولیه یک درگیری بین ایران و اسرائیل. ایران هنوز از هواپیماهای چند دهه گذشته استفاده میکند»
جنگ بدون نیروهای نیابتی
مزیت اصلی ایران در مقابل اسرائیل همواره توانایی حمله از طریق نیروهای نیابتیاش بوده است — از جمله حماس در غزه، حزبالله در جنوب لبنان و حوثیها در یمن.
به گفته افشون استوار استادیار امور امنیت ملی در مدرسه عالی نیروی دریایی آمریکا در مونتری، کالیفرنیا «اگر شما به ایران حمله کنید، به این معنی است به نیروهای نیابتی آن حمله کردهاید.»
وی میگوید این مسئله تا حدی ایران را از «مرگ و ویرانی… که میتوانست در صورتی که مستقیماً درگیر تمامی این درگیریها بود، با آن روبرو شود» نجات داده است.
جنگ موشکها
از آنجا که ایران و اسرائیل بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر از یکدیگر فاصله دارند و عراق و اردن در بین آنها قرار دارند، هرگونه درگیری احتمالاً شامل حمله زمینی نخواهد بود و بهجای آن به حملات موشکی متکی خواهد بود.
طبق گزارشی مربوط به سال ۲۰۲۱ ایران دارای بزرگترین و متنوعترین زرادخانه موشکی در خاورمیانه است که شامل هزاران موشک بالستیک و کروز است، .
اما اسرائیل یکی از پیشرفتهترین زرادخانههای موشکی در خاورمیانه را دارد.
به گفته شیخ: «ایران ممکن است نیروی نظامی یا جمعیت بیشتری داشته باشد. اما اگر جنگی کامل رخ دهد، بسیاری از مبارزات اولیه از طریق قدرت هوایی و موشکی انجام خواهد شد. و اینجاست که اسرائیل برتریهای زیادی دارد.»
استوار میگوید تأثیر موشکهای ایرانی میتواند قابلتوجه باشد. اما او میگوید ایران نمیتواند تنها با موشکها جنگ را ببرد. ایران «میتواند ویرانی ایجاد کند. میتواند مردم را بکشد»، او گفت. «اما نمیتواند پیروز شود.»
اسرائیل نیز نمیتواند فقط با حملات موشکی ایران را شکست دهد، اما میتواند خسارات بیشتری وارد کند.
او گفت: اسرائیل میتواند «با F-35های خود به نزدیکی ایران برسد و موشکهای دقیق شلیک کند که به اهدافشان واقعاً برخورد میکنند»
سیستمهای دفاعی
به گفته استوار اسرائیل دارای سیستمهای دفاع هوایی پیشرفته است «برخی از بهترینها… در جهان».
سیستم گنبد آهنین اسرائیل — که به عنوان لایه پایین دفاع هوایی اسرائیل شناخته میشود — برای مقابله با پرتابه های کوچک طراحی شده است. این سیستم هزاران حمله را از زمانی که در اوایل دهه گذشته فعال شد، از جمله بسیاری در جنگ کنونی علیه حماس و حزبالله، رهگیری کرده است.
به گفته شیخ اما در یک درگیری با ایران، اسرائیل احتمالاً به سیستمهای پیشرفتهتری تکیه خواهد کرد. اسرائیل دو لایه دیگر دفاع موشکی دارد: «فلاخن داوود» میتواند موشکهای بالستیک و کروز کوتاهبرد را رهگیری کند.
در بالاترین سطح، رهگیرهای Arrow-2 و Arrow-3 برای استفاده در برابر موشکهای بالستیک دوربرد وجود دارند.
با این حال، ایران واقعاً چیزی مشابه ندارد. استوار میگوید ایران دارای چندین سیستم موشکی زمین به هوای S-300 روسی و شاید یک S-400 است که «نسبتاً پیشرفته» است، همراه با سیستمهای بومی ساختهشده خود.
«اینها عمدتاً در اطراف مکانهای استراتژیک حیاتی مانند سایتهای هستهای و محل اقامت رهبر در تهران قرار دارند».
«بنابراین آنها میتوانند هواپیماها و موشکها را سرنگون کنند، اما نه به شکلی که اسرائیل میتواند.»
ایران میگوید برنامه هستهای آن صلحآمیز است و نگرانیهایی وجود دارد که ممکن است به تسلیحات هستهای دست یابد، اما باور نمیرود که در حال حاضر چنین تسلیحاتی داشته باشد.