پدیده‌ای جدید با عنوان «تسک ماسکینگ» یا «فاداکتیویتی» (بهره‌وری کاذب یا فریب بهره وری-Fauxductivity) در شبکه اجتماعی تیک‌تاک به ترندی تبدیل شده که در واقع پیش از ظهور این پلتفرم و حتی پیش از تولد نسل «زد» نیز وجود داشته است.
تسک ماسکینگ به معنای انجام رفتارهایی است که نشان می‌دهند کارمند بسیار مشغول است، در حالی که در واقعیت بهره‌وری چندانی ندارد. نمونه‌هایی از این رفتار شامل تایپ کردن با سرعت و صدای زیاد، حرکت سریع در محل کار با لپ‌تاپ، استفاده مداوم از هدفون و خیره شدن به صفحه نمایش بدون تمرکز واقعی است.
بسیاری بر این باورند که این پدیده توسط نسل «زد»، یعنی متولدین اواخر دهه ۹۰ میلادی تا اوایل ۲۰۱۰ ایجاد شده است. اما گرویس بوش، استاد دانشکده کسب‌وکار دانشگاه سایمن فریزر در بریتیش کلمبیا، معتقد است که این رفتار بیش از ۴۰ سال سابقه دارد.
دلایل و عوامل مؤثر در تسک ماسکینگ
به گفته بوش، عواملی مانند کاهش نیروی کار، کم شدن تعداد مدیران و افزایش نقش فناوری در مشاغل مختلف باعث گسترش این رفتار شده است.
او در گفت‌وگو با سی تی وی نیوز اظهار داشت:
در محیط‌هایی که تسک ماسکینگ رایج است، معمولاً شاهد کارکنانی هستیم که بی‌انگیزه و غیرمتعهد هستند. آنها احساس تعلقی به سازمان ندارند و تصور می‌کنند که تلاش بیشتر، تغییری در وضعیت آنها ایجاد نخواهد کرد.
آمار و میزان شیوع تسک ماسکینگ
بر اساس نظرسنجی Global Human Workplace Index که توسط شرکت Workhuman انجام شده است، ۴۸ درصد از مدیران معتقدند که پدیده فریب بهره‌وری در محیط‌های کاری رایج است.
این پژوهش نشان می‌دهد که این رفتار تنها مختص کارکنان رده پایین نیست، بلکه ۳۸ درصد از مدیران ارشد و ۳۷ درصد از مدیران میانی نیز اعتراف کرده‌اند که خودشان به نوعی درگیر تسک ماسکینگ هستند. این در حالی است که تنها ۳۲ درصد از کارمندان غیرمدیریتی چنین رفتاری را گزارش داده‌اند.
بر اساس این نظرسنجی، تعادل بین کار و زندگی شخصی و احساس فرسودگی شغلی از مهم‌ترین دلایل این رفتار شناخته شده‌اند.
پیامدهای تسک ماسکینگ و بهره‌وری کاذب
بوش بر این باور است که بحران‌های مالی و همه‌گیری کرونا، تأثیر زیادی بر نگرش کارکنان نسبت به کار گذاشته‌اند. او می‌گوید:
جوانان امروزی با هزینه‌های بالای زندگی مواجه‌اند و بسیاری حتی از تأمین اجاره خود ناتوان هستند، چه برسد به خرید خانه. در نتیجه، این ذهنیت که سخت‌کوشی تأثیر چندانی در بهبود شرایط آنها ندارد، موجب کاهش انگیزه کاری شده است.
این گزارش همچنین اشاره می‌کند که رهگیری دقیق زمان کار می‌تواند باعث افزایش استرس کارکنان شده و آنها را به سمت بهره‌وری نمایشی سوق دهد. به‌طور کلی، زمانی که کارمندان نیاز به ارائه گزارش از هر لحظه فعالیت خود دارند، احتمال بیشتری وجود دارد که به فریب بهره‌وری روی بیاورند.
راهکارهای مقابله با تسک ماسکینگ
بوش معتقد است که فقدان ارتباط انسانی یکی از عوامل اصلی در کاهش تعهد کاری و افزایش بهره‌وری کاذب است. او می‌گوید:
ارتباط انسانی همواره یک عامل مهم بوده است. وقتی افراد دیگر فرآیندهای اجتماعی معمول را تجربه نمی‌کنند و تعامل چهره‌به‌چهره در محیط کار کاهش می‌یابد، احساس تعلق آنها به سازمان کمتر می‌شود.
بر اساس این پژوهش، ۵۴ درصد از کارکنان هنگام کاهش انگیزه کاری، تنها حداقل وظایف مورد نیاز را انجام می‌دهند تا روز کاری را به پایان برسانند.
ایجاد فرهنگ ایمنی روانی در محیط کار، که در آن کارکنان بتوانند آزادانه نیاز خود به استراحت را بیان کنند، یکی از مهم‌ترین راهکارهای افزایش بهره‌وری واقعی و کاهش پدیده فاکتوداکتیویتی است.
