مطالعه جدیدی توسط سازمان آمار کانادا نشان می‌دهد که هوش مصنوعی (AI) در حال تغییر چشمگیر بازار کار کانادا است و برخی مشاغل از این فناوری بهره‌مند خواهند شد، در حالی که برخی دیگر ممکن است با چالش‌های قابل توجهی روبرو شوند.
این مطالعه، که روز سه‌شنبه 3 سپتامبر منتشر شد، به بررسی تأثیر احتمالی هوش مصنوعی بر مشاغل از جمله مشاغلی که ممکن است در آینده‌ای با اتوماسیون بیشتر، با خطر از دست دادن شغل روبرو شوند، پرداخته است. این تحلیل، دو معیار کلیدی را برای طبقه‌بندی مشاغل در بازار کار مبتنی بر هوش مصنوعی مورد بررسی قرار داده است: «معرض بودن» (Exposure) یا دامنه تأثیرات پیش‌بینی شده هوش مصنوعی بر افراد در یک شغل مشخص، و «مکمل بودن» (complementarity) یا اندازه‌گیری اینکه آیا هوش مصنوعی به افرادی که در حال حاضر این نقش را دارند کمک می‌کند یا آسیب می‌رساند.
کارکنانی با مکمل بودن بالا، می‌توانند انتظار داشته باشند که هوش مصنوعی وظایف و پروژه‌های آن‌ها را کارآمدتر کند، در حالی که کسانی که مکمل بودن پایینی دارند ممکن است شغل آن‌ها در یک محیط کار مبتنی بر هوش مصنوعی کاملاً غیرضروری شود.
بر اساس این معیارها، نویسندگان مطالعه، سه گروه از کارکنان را تقسیم‌بندی کرده‌اند: افرادی که به شدت در معرض هوش مصنوعی هستند و ممکن است از آن بهره‌مند شوند، افرادی که وظایف آن‌ها ممکن است توسط هوش مصنوعی جایگزین شود و افرادی که مشاغل آن‌ها به هیچ وجه با هوش مصنوعی سازگار نیست.
مطالعه می‌گوید: «بر خلاف موج‌های قبلی اتوماسیون که عمدتاً مشاغل کارمندان کم‌تحصیلات را که وظایف روتین و غیرشناختی را انجام می‌دادند، متحول کرد، هوش مصنوعی بیشتر احتمال دارد که مشاغل کارمندان با تحصیلات بالا را که وظایف غیر روتین و شناختی را انجام می‌دهند، متحول کند.»
برندگان
این مطالعه نشان می‌دهد که مشاغلی که نیاز به سطوح بالاتر تحصیلات دارند، در بخش‌هایی مانند مراقبت‌های بهداشتی و آموزش، بیشتر با فناوری‌های هوش مصنوعی مکمل هستند.
مشاغل قابل توجه در این دسته شامل پزشکان خانواده، معلمان و مهندسان برق است. این مطالعه نشان می‌دهد که بیست و نه درصد از کارکنان کانادا در ماه می ۲۰۲۱ در این دسته قرار داشتند.
نتایج نشان داد که هوش مصنوعی ممکن است بیشتر احتمال داشته باشد که مشاغل کارکنان با تحصیلات بالا را نسبت به افرادی که تحصیلات کمتری دارند، متحول کند، و ۵۰ درصد از کارکنانی که دارای مدرک لیسانس یا بالاتر هستند، هم در معرض بالا و هم در مکمل بودن بالا با هوش مصنوعی قرار دارند.
مطالعه خاطرنشان کرد: «کارکنان همچنان به مهارت‌هایی نیاز خواهند داشت تا بتوانند از مزایای بالقوه هوش مصنوعی بهره‌برداری کنند.»
بازندگان
مطالعه همچنین نشان می‌دهد که برخی مشاغل در معرض خطر بالای تأثیرات منفی هوش مصنوعی هستند.
طبق تحلیل سازمان آمار کانادا. برنامه‌نویسان کامپیوتر و کارمندان اداری، شغل هایی که از نظر سنتی در اقتصاد مبتنی بر فناوری ایمن تلقی می‌شدند، در میان آسیب‌پذیرترین‌ها هستند.
مطالعه این بخش‌ها را به عنوان «دمعرض بودن بالا و مکمل بودن پایین» تعریف می‌کند، که نشان می‌دهد هوش مصنوعی می‌تواند بخش زیادی از کاری را که در حال حاضر توسط انسان‌ها در این زمینه‌ها انجام می‌شود، جایگزین کند.
در ماه می ۲۰۲۱، حدود ۳۱ درصد از کارمندان کانادا در این گروه قرار داشتند.
در حالی که این مشاغل وظایف پیچیده‌ای را انجام می‌دهند، هوش مصنوعی در حال پیشرفت است تا این وظایف را به همان اندازه مؤثر انجام دهد.
سیستم‌های هوش مصنوعی قادر به نوشتن و اشکال‌زدایی کد مانند برنامه‌نویسان کامپیوتری که در این زمینه‌ها کار می‌کنند، هستند و مطالعه می‌گوید که این افراد «ممکن است در صورت مهارت هوش مصنوعی در نوشتن این کد، بیشتر مستعد تحول شغلی مرتبط با هوش مصنوعی باشند.»
محققان در مقایسه با گروه مکمل بودن بالا، تأکید می‌کنند که تفاوت در سطح تحصیلات نیست، بلکه در نحوه تعامل هوش مصنوعی با کار آن‌ها است.
با وجود پیشینه تحصیلی مشابه، کارمندان در زمینه‌هایی مانند امور مالی، بیمه و خدمات فنی، در معرض بالاتری از تحول شغلی مرتبط با هوش مصنوعی قرار دارند، اما با پتانسیل پایین‌تر برای مکمل بودن. مطالعه می‌گوید: «حدود ۶۰ درصد یا بیشتر از کارمندانی که ریاضیات و علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات خوانده اند، صرف نظر از اینکه تحصیلات تکمیلی خود را کجا دریافت کرده‌اند، در مشاغل با معرض بالا و مکمل بودن پایین بودند.»
مطالعه هشدار می‌دهد: «با این حال، این لزوماً به معنای آن نیست که متخصصان سیستم‌های کامپیوتری و اطلاعات در آینده به دلیل هوش مصنوعی تقاضای کمتری خواهند داشت.»
این مطالعه افزود: «در حالی که این متخصصان ممکن است در مشاغل با معرض بالا و مکمل بودن پایین باشند، آن‌ها برای حفظ و بهبود زیرساخت‌های اساسی هوش مصنوعی ضروری هستند و این ممکن است منجر به ایجاد وظایف یا مشاغل جدید شود.»
در حالی که هوش مصنوعی بر بسیاری از مشاغل تأثیر قابل توجهی دارد، همچنان مشاغلی وجود دارند که تا حد زیادی از این موج فناوری دور می‌مانند.
مطالعه نشان داد که این نقش‌ها معمولاً شامل وظایف دستی هستند که نیاز به حضور فیزیکی بالا و مهارت‌های عملی دارند و این باعث می‌شود که آن‌ها کمتر مستعد اتوماسیون باشند.
مشاغل در این گروه شامل نجاران، جوشکاران، لوله کش‌ها، سرورهای غذا و نوشیدنی و آتش‌نشان‌ها است.
مطالعه می‌گوید: «مشاغل با معرض پایین به نظر می‌رسد مشاغلی هستند که معمولاً به سطح بالایی از تحصیلات نیاز ندارند.»
در ماه می ۲۰۲۱، چهل درصد از کارکنان کانادا در این دسته قرار داشتند.
اما محققان خاطرنشان می‌کنند که این برآوردها از هوش مصنوعی در مشاغل بر اساس تعداد محدودی از کاربردهای هوش مصنوعی و تأثیر آن‌ها بر برخی از توانایی‌های انسانی است.
مطالعه توصیه می‌کند: «مجموعه‌ای از وظایفی که هوش مصنوعی ممکن است بتواند به طور کامل بدون نظارت انجام دهد، ممکن است در آینده با پیشرفت فناوری رشد کند.» همچنین، کارفرمایان ممکن است به دلایل مالی، قانونی و نهادی، از جایگزینی کارگران انسانی با هوش مصنوعی، حتی اگر از نظر فناوری امکان‌پذیر باشد، خودداری کنند.
