کاردینال‌های کلیسای کاتولیک روم گرد هم آمده‌اند تا در یکی از قدیمی‌ترین و محرمانه‌ترین روندهای انتخاباتی جهان، جانشین پاپ فرانسیس، که در سن ۸۸ سالگی درگذشت، را انتخاب کنند. این فرایند که به «مجمع انتخاب پاپ» (Conclave) مشهور است، در کلیسای سیستین برگزار می‌شود.
ترکیب شرکت‌کنندگان در مجمع انتخاب پاپ
در زمان درگذشت پاپ فرانسیس، ۱۳۵ کاردینال زیر ۸۰ سال واجد شرایط شرکت در مجمع انتخاب پاپ بودند. با این حال، مشخص نیست که آیا همه آن‌ها در این روند حضور خواهند داشت یا خیر.
کاردینال‌های بالای ۸۰ سال اجازه شرکت در رأی‌گیری را ندارند، اما می‌توانند در جلسات غیرعلنی موسوم به «مجمع عمومی» که پیش از آغاز مجمع انتخاب پاپ برگزار می‌شود، حضور یابند و درباره مسائل کلیسا به تبادل نظر بپردازند.
در عمل، اگرچه هر فردی می‌تواند به عنوان پاپ انتخاب شود، سنت معاصر بر انتخاب یکی از کاردینال‌های حاضر تأکید دارد.
کاردینال‌های واجد شرایط از ۷۱ کشور جهان آمده‌اند. این در حالی است که در سال ۲۰۱۳ که پاپ فرانسیس انتخاب شد، این تعداد تنها ۴۸ کشور بود. بیشترین تعداد کاردینال‌ها از ایتالیا (۱۷ نفر) هستند و پس از آن ایالات متحده (۱۰ نفر) و برزیل (۷ نفر) قرار دارند. اروپا با ۵۳ کاردینال، آسیا با ۲۳، آفریقا با ۱۸، آمریکای جنوبی با ۱۷، آمریکای شمالی با ۱۶، آمریکای مرکزی و اقیانوسیه هر یک با ۴ کاردینال در این ترکیب حضور دارند.
کانادا سه کاردینال فعال و دو کاردینال بازنشسته دارد. از این میان، کاردینال فرانسیس لئو (اسقف اعظم تورنتو)، کاردینال مایکل چرنی (رئیس دفتر توسعه انسانی در واتیکان) و کاردینال ژرالد سیپریان لاکروآ (اسقف اعظم کبک) از جمله چهره‌های برجسته کانادایی در این فرآیند هستند. کاردینال بازنشسته مارک اوئله نیز هرچند به دلیل محدودیت سنی حق رأی ندارد، همچنان یکی از چهره‌های مطرح در واتیکان به شمار می‌رود.
مکان و شرایط برگزاری مجمع انتخاب پاپ
انتخاب پاپ جدید در کلیسای تاریخی سیستین زیر نقاشی‌های باشکوه میکل‌آنژ، از جمله صحنه داوری نهایی و خلقت آدم، انجام می‌شود.
کاردینال‌ها در هتلی در پشت کلیسای سن‌پیتر اقامت می‌کنند و در طول مجمع انتخاب پاپ از هرگونه ارتباط با دنیای بیرون – از جمله تلفن، تلویزیون و اینترنت – منع شده‌اند.
تاریخچه مجمع انتخاب پاپ
اصطلاح «کانکلیو» برگرفته از لاتین (cum clave به معنی «با کلید») است و به انتخاب طولانی مدت پاپ سلستین چهارم در سال ۱۲۴۱ بازمی‌گردد، زمانی که کاردینال‌ها در قصری فرسوده محبوس شدند.
یکی از مجمع های انتخاب پاپ قرن سیزدهم نزدیک به دو سال و نه ماه و دو روز به طول انجامید. میانگین مدت زمان ده مجمع انتخاب پاپ اخیر سه روز بوده است؛ آخرین مجمع انتخاب پاپ که به انتخاب پاپ فرانسیس در سال ۲۰۱۳ انجامید، تنها دو روز و پنج دور رأی‌گیری طول کشید.
روند رأی‌گیری
در روز نخست فقط یک دور رأی‌گیری برگزار می‌شود و پس از آن، کاردینال‌ها روزانه دو جلسه رأی‌گیری خواهند داشت تا زمانی که یک نامزد اکثریت دو سوم بعلاوه یک رأی را کسب کند.
تمام رأی‌دهندگان ملزم به رعایت محرمانگی کامل فرآیند هستند.
معنای دود سفید و سیاه
برگه‌های رأی که حاوی جمله لاتینی «Eligo in Summum Pontificem» (به معنای «من پاپ اعظم را انتخاب می‌کنم») است، پس از هر جلسه سوزانده می‌شود.
دود سیاه نشان‌دهنده عدم دستیابی به توافق و دود سفید به معنای انتخاب پاپ جدید است. در کنار دود سفید، ناقوس عظیم کلیسای سن‌پیتر نیز به صدا درخواهد آمد.
انتظار می‌رود دود در حدود ظهر و ساعت ۱۹ به وقت محلی هر روز مشاهده شود، اگرچه در صورت انتخاب پاپ در دور نخست هر جلسه، ممکن است زودتر نیز ظاهر شود.
اعلام انتخاب پاپ جدید
پس از انتخاب، یکی از کاردینال‌های ارشد بر فراز بالکن کلیسای سن‌پیتر حاضر شده و در جمله‌ای لاتینی اعلام می‌کند: «Annuntio vobis gaudium magnum. Habemus Papam» (به معنای «بشارت می‌دهم شادی عظیم؛ ما پاپ داریم»).
او سپس نام کوچک پاپ منتخب را (به زبان لاتین) و نام جدیدی که پاپ برگزیده است، اعلام می‌کند.
رایج‌ترین نام‌های انتخاب شده توسط پاپ‌ها در تاریخ شامل ژان (۲۳ بار)، گریگوری (۱۶ بار)، بندیکت (۱۶ بار)، کلمنت (۱۴ بار)، اینوسنت (۱۳ بار)، لئو (۱۳ بار) و پیوس (۱۲ بار) بوده است. پاپ فرانسیس اولین کسی بود که این نام را به افتخار سنت فرانسیس آسیزی انتخاب کرد.
پس از اعلام رسمی، پاپ جدید نخستین پیام عمومی و دعای «Urbi et Orbi» («به شهر و به جهان») خود را خطاب به جمعیت حاضر در میدان سن‌پیتر ایراد خواهد کرد. چند روز بعد نیز، مراسم رسمی آغاز رسالت پاپی او برگزار می‌شود
