بر اساس داده‌های تازه منتشرشده از سوی اداره مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا که به دست شبکه گلوبال نیوز رسیده، تعداد درخواست‌های پناهندگی ارائه‌شده توسط دانشجویان بین‌المللی در سال گذشته میلادی به رکورد جدیدی رسید و انتظار می‌رود که در سال ۲۰۲۵ این رقم باز هم افزایش یابد.
در سال ۲۰۲۴، ۲۰٬۲۴۵ دانشجوی بین‌المللی در کانادا تقاضای پناهندگی ارائه دادند که این عدد تقریباً دو برابر آمار سال ۲۰۲۳ و شش برابر رقم سال ۲۰۱۹ است. آمار سه‌ماهه نخست سال جاری نیز حاکی از ادامه این روند صعودی است؛ در این مدت، ۵٬۵۰۰ درخواست پناهندگی ثبت شده که نسبت به بازه مشابه سال قبل، رشدی ۲۲ درصدی داشته است.
این افزایش در حالی رخ داده که دولت فدرال در حال کاهش تعداد مجوزهای تحصیل برای دانشجویان خارجی است. نخست‌وزیر جدید، مارک کارنی، همانند سلف خود جاستین ترودو وعده داده است که مهاجرت به کانادا را به سطحی «پایدار» بازگرداند. او در نخستین نشست خبری خود در مقام نخست‌وزیر در تاریخ ۲ مه اعلام کرد که تا پایان سال ۲۰۲۷ تعداد کل دانشجویان و نیروی کار موقت باید به کمتر از پنج درصد جمعیت کشور برسد؛ رقمی که هم‌اکنون حدود هفت درصد است. به گفته کارنی، این اقدام برای کاهش فشار بر حوزه‌هایی همچون مسکن، زیرساخت‌های عمومی و خدمات اجتماعی ضروری است.
وکلای مهاجرت هشدار می‌دهند که با کاهش مسیرهای قانونی برای دریافت اقامت دائم، شمار بیشتری از دانشجویان به سمت مسیر پناهندگی سوق پیدا می‌کنند. «شانتال دِسلوژ»، وکیل مهاجرت و پناهندگی مستقر در تورنتو، اظهار داشت: «دولت درهای زیادی را برای دانشجویان بین‌المللی جهت اخذ اقامت دائم بسته و این باعث شده که افراد به دنبال راه‌های جایگزین باشند.»
دسلوژ همچنین اضافه کرد که برخی از دانشجویان، پس از پایان تحصیل، با مدارکی مواجه می‌شوند که از نظر شغلی و اقامتی ارزشی ندارند و یا حتی اجازه کار یا اخذ اقامت را به آن‌ها نمی‌دهد.
دولت فدرال در سال گذشته، تعداد مجوزهای تحصیل را به میزان ۴۰ درصد کاهش داد و آن را به حدود ۳۶۰ هزار رساند. همچنین محدودیت‌هایی برای ساعات کاری دانشجویان بین‌المللی و همچنین صدور مجوز کار برای همسران آنان اعمال شد. این تغییرات بخشی از تلاش‌ها برای کاهش فشار بر سیستم مهاجرتی «بیش‌از‌حد فعال» (به‌گفته مارک میلر، وزیر پیشین مهاجرت) و مقابله با مؤسساتی موسوم به «کارخانه‌های مدرک» بود.
بیشترین تعداد درخواست‌های پناهندگی در میان دانشجویان بین‌المللی مربوط به مؤسسات آموزش عالی زیر در سال ۲۰۲۴ بوده است:
- کالج کانستوگا: ۷۲۰ درخواست
- کالج سنکا: ۶۵۰ درخواست
- دانشگاه کبک در شیکوتیمی (Chicoutimi): ۵۰۰ درخواست
- کالج نیاگارا: ۴۹۵ درخواست
- کالج الیس (پردیس تروا-ری‌ویر): ۴۷۵ درخواست
برخی از این مؤسسات در گفتگو با رسانه‌ها، وضعیت را «نگران‌کننده» خوانده‌اند و از نبود ارتباط مؤثر با دولت فدرال انتقاد کرده‌اند. به گفته دانشگاه کبک در Chicoutimi، دانشگاه‌ها نمی‌توانند پیش‌بینی کنند که یک دانشجوی خارجی به قصد تحصیل وارد کشور شده یا قصد پناهندگی دارد، چرا که پذیرش دانشجو صرفاً بر اساس سوابق تحصیلی انجام می‌شود.
در همین حال، کالج الیس اعلام کرده است که به دلیل عدم اطلاع‌رسانی از سوی دولت فدرال در خصوص مبدا دانشجویان پناه‌جو، ناچار است پذیرش از برخی کشورهای آفریقایی فرانسوی‌زبان را متوقف کند. مدیرکل این کالج، «استفان دِلیسل»، خاطرنشان کرد که درخواست‌های متعدد آن‌ها برای آگاهی از وضعیت دانشجویان پناه‌جو بی‌پاسخ مانده است.
تمامی درخواست‌های پناهندگی به صورت انفرادی بررسی می‌شوند و لازم است متقاضیان اثبات کنند که در صورت بازگشت به کشور خود، با خطر واقعی آزار و تعقیب مواجه خواهند شد. با این حال، سرعت بررسی پرونده‌ها بسیار پایین است و شورای مهاجرت و پناهندگی کانادا با بیش از ۲۸۱ هزار پرونده معوقه روبه‌روست.
در حالی‌که برخی نگرانی‌ها درباره سوءاستفاده احتمالی از سیستم پناهندگی مطرح می‌کنند، کارشناسان حقوقی هشدار می‌دهند که نباید همه درخواست‌ها را غیرواقعی دانست. دسلوژ در این‌باره گفت: «فردی که شش سال پیش از اوکراین به‌عنوان دانشجوی بین‌المللی وارد کانادا شده، اکنون با شرایطی کاملاً متفاوت مواجه است. این بدان معنا نیست که درخواست او ساختگی است.»
با افزایش محدودیت‌ها بر مسیرهای قانونی اقامت دائم، افزایش فشارهای سیاسی برای کاهش مهاجرت و نبود هماهنگی مؤثر میان دولت و مؤسسات آموزشی، نظام پذیرش دانشجویان بین‌المللی در کانادا با چالش‌های جدی مواجه است. در حالی که برخی این روند را تهدیدی برای سلامت سیستم مهاجرتی کشور می‌دانند، دیگران بر وجود تقاضاهای واقعی و انسانی تأکید دارند. رسیدگی دقیق، شفاف و انسانی به این موارد، از سوی نهادهای مسئول، بیش از هر زمان دیگری ضروری به‌نظر می‌رسد.
