دانشمند ایرانی مقیم مونترال به دنبال راهی برای درمان دیابت نوع 1 است

شتاب سریع دانش علمی در مورد سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی (پزشکی ترمیمی-regenerative medicine) نشان می‌دهد که وابستگی به انسولین ممکن است روزی برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 به پایان برسد.

یاسمن آقازاده یکی از محققانی است که قصد دارد در جستجوی یافتن درمانی برای این بیماریِ خود ایمنی نقش رهبر را ایفا کند. او که به تازگی وارد موسسه تحقیقات بالینی مونترال (IRCM) شده است، سرپرستی واحد جدید تحقیقات پزشکی بازساختی برای دیابت را بر عهده خواهد داشت.

او در مصاحبه‌ای که توسط The Canadian Press از محل آزمایشگاه جدیدش انجام شد، گفت: «دیابت یک اپیدمی است، به ویژه در کانادا از هر چهار کانادایی یک نفر دیابتی یا پیش دیابتی است که اصلاً خوب نیست.

او با مدرک دکترای پزشکی تجربی از دانشگاه مک‌گیل، هشت سال است که روی بازسازی بافت پانکراس از سلول‌های بنیادی کار می‌کند. این تحقیق در موسسه سلول‌های بنیادی McEwen در تورنتو انجام شده است.

اگر چه دکتر یاسمن آقازاده آرزو داشت لابراتوار تحقیقاتی خود را داشته باشد، اما می‌گوید که به دلیل تمرکز بر تحقیقات دیابت در مونترال، کار در آزمایشگاه موسسه تحقیقات بالینی مونترال را انتخاب کرده است.

او می‌گوید: «موسسه تحقیقات بالینی مونترال آزمایشگاهی پیشرو در تحقیقات دیابت و متابولیسم است. محققان و پزشکان فوق العاده‌ای در اینجا وجود دارند که به خوبی با هم کار می‌کنند.»

از آنجایی که بیشتر کار او بر دیابت نوع 2 متمرکز است، او معتقد است که می‌تواند با تمرکز بر روی نوع 1 درمانی برای آن پیدا کند.

هنگامی که همه چیز به طور طبیعی کار می‌کند، سلول‌های بتا در لوزالمعده انسولین تولید می‌کنند و بدن را قادر می‌سازند سطح قند خون را تنظیم کند. در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1، سیستم ایمنی به سلول‌های بتا حمله می‌کند و از عملکرد صحیح آنها جلوگیری می‌کند.

در حال حاضر با تزریق منظم انسولین می توان عوارض این بیماری را کنترل کرد. با این حال، این درمان در دراز مدت برای افراد طاقت ‌فرسا است.

نوع دیگری از درمان اخیراً در ادمونتون ایجاد شده است و شامل پیوند جزایر لانگرهانس که سلول‌های بتا تولید می‌کند است.

اگرچه این درمان امیدوارکننده است، اما به دلیل تعداد اندک اهداکنندگان موجود محدود است. علاوه بر این، از آنجایی که دیابت نوع 1 یک بیماری خود ایمنی است، بیمار باید قبل از پیوند تحت درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی قرار گیرد. پروتکلی که خطر عوارض جانبی بالایی دارد و برای بیماران دشوار است.

طی چند سال آینده، دکتر آقازاده امیدوار است که بافت پیچیده لوزالمعده را با شبکه‌های عروقی بازآفرینی کند.

تهران، مونترال، تورنتو

آقازاده پس از اخذ مدرک کارشناسی خود در دانشگاه تهران، به آزمایشگاه دکتر واسیلیوس پاپادوپولوس در دوره پزشکی تجربی دانشگاه مک گیل پیوست.

او در آنجا مدرک کارشناسی ارشد و دکتری خود را دریافت کرد و روی تولید هورمون و مسیرهای سیگنال دهی سلولی کار کرد. تحقیقات او بیشتر بر هورمون‌های تولید شده توسط غدد فوق کلیوی (آدرنال) و بیضه‌ها متمرکز بود.

از طریق این تحقیقات، تیم او موفق به توسعه درمانی برای تحریک تولید هورمون شد. کشف ثبت شده او اکنون موضوع دارویی در دست توسعه در ایالات متحده است.

در همان زمان، از آنجایی که آزمایشگاه او برای انجام آزمایشات خود نیاز مبرمی به بافت انسانی داشت، آقازاده گروهی از دانشجویان را تشکیل داد که وظیفه ساخت بافت انسانی از سلول‌های بنیادی را داشتند.

بنابراین یاسمن به تورنتو رفت و در آنجا به موسسه McEwan پیوست. در آنجا او تلاش خود را برای تولید بافت پانکراس از سلول‌های بنیادی آغاز کرد.

اگر آقازاده موفق شود، در نهایت می‌تواند نتایج تحقیقاتش را به یک مطالعه بالینی تبدیل کند و احتمالاً زندگی میلیون‌ها نفر را تغییر دهد.