ابرماه آبی کامل در آسمان کانادا: پدیدهای نادر و جذاب
پدیدههای نجومی همیشه جذابیت خاصی دارند و به عنوان لحظاتی نادر و خاص در حافظه عاشقان آسمان و ستارگان ثبت میشوند. یکی از این پدیدههای نادر، ابرماه آبی کامل (super blue moon) است که در آسمان تورنتو قابل مشاهده خواهد بود. این پدیده از امروز دوشنبه 19 آگست آغاز میشود و به مدت سه روز کامل در آسمان میدرخشد.
احتمالاً ضرب المثل once in a blue moon را نیز شنیدهاید که به «پدیدهای بسیار نادر» اشاره دارد. ماه آبی به دومین ماه کامل در یک ماه تقویمی گفته میشود که بسیار به ندرت رخ میدهد. از آنجا که این پدیده بسیار کم اتفاق میافتد، به عنوان نمادی از اتفاقات نادری که به ندرت رخ میدهند، در زبان انگلیسی مفهوم یافته است.
تفاوت ابرماه و ماه آبی
سورش سیواناندام، استاد دانشگاه تورنتو و مدیر مؤسسه نجوم و اخترفیزیک Dunlap ، در توضیح این پدیده میگوید که ابرماه زمانی رخ میدهد که ماه در نزدیکترین فاصله خود از زمین قرار دارد و همزمان به شکل کامل درمیآید. برخلاف تصور عمومی، مدار ماه به دور زمین کاملاً دایرهای نیست بلکه کمی بیضوی است و به همین دلیل گاهی ماه به زمین نزدیکتر و گاهی دورتر است. به گفته سیواناندام، در زمان ابرماه، ماه حدود پنج تا ده درصد بزرگتر و حدود بیست درصد درخشانتر از حالت عادی به نظر میرسد.
اما ماه آبی، برخلاف نامش، به معنای تغییر رنگ ماه به آبی نیست. بلکه به تعداد دفعات کامل شدن ماه در یک ماه یا فصل اشاره دارد. سیواناندام توضیح میدهد که در هر فصل سه ماه وجود دارد و در هر ماه یک بار ماه کامل میشود. اما گاهی در یک فصل چهار بار ماه کامل میشود که در این صورت به سومین ماه کامل آن فصل، ماه آبی گفته میشود.
در این تابستان، چهار بار ماه کامل خواهد شد که دو بار آن در ۲۱ ژوئن و ۲۱ جولای اتفاق افتاده است و پس از دوشنبه، ماه کامل بعدی در ۱۷ سپتامبر خواهد بود. ایلانا مکدونالد، استراتژیست ارتباطات عمومی در مؤسسه Dunlap ، نیز توضیح میدهد که از دهه ۱۹۴۰ به بعد، از اصطلاح «ماه آبی» بیشتر برای توصیف ماه کامل دوم در یک ماه استفاده شده است. اما این بار، ماه آبی به معنای فصلی آن رخ میدهد نه ماهانه.
زمان و مکان مشاهده در تورنتو
برای مشاهده این پدیده در تورنتو، مکدونالد توصیه میکند که به هر مکانی که بتوانید آسمان جنوبی را مشاهده کنید، بروید. از آنجا که ماه در شرق طلوع کرده و در غرب غروب میکند، بهترین زمان برای مشاهده آن در اوایل شب، در ناحیهای با دید مناسب به آسمان شرقی است. همچنین در حوالی نیمهشب، ماه در بالاترین نقطه خود در آسمان جنوبی قرار خواهد گرفت.
این ابرماه آبی کامل تا سال ۲۰۳۷ دوباره تکرار نخواهد شد و علاقهمندان به نجوم تا آن زمان باید منتظر بمانند. در عین حال، ماه آبی بعدی در ۳۱ مه ۲۰۲۶ قابل مشاهده خواهد بود.