عبور دنبالهدار قرن از نزدیکی زمین در هفتههای آینده
در اوایل سال 2023، دنبالهداری با نام C/2023 A3 (سوچینشان-اطلس-Tsuchinshan–ATLAS) توسط رصدخانههایی در چین و آفریقای جنوبی کشف شد. این دنبالهدار که باور میرود از ابر اورت (Oort )، یک پوسته عظیم و کروی اطراف منظومه شمسی که شامل میلیاردها جسم یخی است، سرچشمه گرفته باشد، به آرامی در حال حرکت به سوی منظومه شمسی ما است.
در حال حاضر، این دنبالهدار حدود 175 میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد، که اگرچه فاصلهای بزرگ به نظر میرسد، اما از نظر کیهانی در همسایگی ما قرار دارد. انتظار میرود که این دنبالهدار در تاریخ 12 اکتبر به نزدیکترین فاصله خود از زمین، یعنی حدود 71 میلیون کیلومتر، برسد.
گزارشهایی مبنی بر اینکه این دنبالهدار میتواند به عنوان «دنبالهدار قرن» یا «دنبالهدار دهه» شناخته شود، منتشر شده است، اما چنین ادعاهایی شاید کمی اغراقآمیز باشند. دلیل آن هم این است که پیشبینی رفتار دنبالهدارها بسیار دشوار است. ستارهشناسان نمیتوانند بهطور دقیق پیشبینی کنند که یک دنبالهدار جدید کی ظاهر میشود و یا چقدر درخشان خواهد بود.
چالش دیگر این است که آیا این دنبالهدار میتواند از نقطه حضیض خود، یعنی نزدیکترین فاصله به خورشید که در تاریخ 27 سپتامبر رخ میدهد، جان سالم به در ببرد یا خیر. در آن زمان، فاصله آن تا خورشید حدود 58.5 میلیون کیلومتر خواهد بود. طبق مقالهای با عنوان «پایان اجتنابناپذیر دنبالهدار سوچینشان-اطلس» که در سرویس پیشچاپ arxiv.org منتشر شده است، ستارهشناس زدنیک سکانینا استدلال کرده که «بر اساس عملکرد گذشته و حال، انتظار میرود این دنبالهدار پیش از رسیدن به حضیض از هم فروپاشد.»
با این حال، تنها زمان میتواند پاسخ دهد. ما باید منتظر بمانیم تا ببینیم آیا این دنبالهدار پس از عبور نزدیک خود به خورشید دوام میآورد یا خیر.
پل ویگرت، استاد دپارتمان فیزیک و نجوم دانشگاه وسترن در لندن، انتاریو، اظهار داشت: »من امیدوارم که دوام بیاورد و فکر میکنم چنین خواهد شد، اما باید منتظر بمانیم و ببینیم» او همچنین افزود: «این پدیدهها بسیار غیرقابل پیشبینی هستند و با وجود هیجانی که درباره آنها داریم، باید انتظار خود را تعدیل کنیم.»
چگونه میتوان آن را مشاهده کرد؟
خبر خوب این است که دنبالهدار در حال درخشانتر شدن است. در حال حاضر، میتوان آن را درست قبل از طلوع آفتاب، در افق شرق مشاهده کرد. برای دیدن آن، نیاز به استفاده از دوربین دوچشمی است، زیرا میزان روشنایی آن حدود 4 در مقیاس درخشندگی نجومی است.
اما چون این دنبالهدار بسیار نزدیک به خورشید است، بسیار مهم است که هنگام استفاده از دوربین دوچشمی از نگاه مستقیم به خورشید خودداری کنید، زیرا این کار میتواند باعث نابینایی شود. همچنین، نباید انتظار داشته باشید که آنچه در عکسها میبینید با چیزی که با چشم غیرمسلح مشاهده میکنید، یکسان باشد. تصاویر اغلب با استفاده از لنزهای تلهفوتو و ترکیب چندین تصویر تهیه میشوند.
الینا هاید، استاد دانشگاه و مدیر رصدخانه آلن کارسول در دانشگاه یورک کانادا، می گوید: «در حال حاضر، این دنبالهدار به حدی کمنور است که تنها به عنوان یک نقطه کوچک و مبهم در آسمان یا در دوربین دوچشمی دیده میشود. برای مشاهده آن در آسمان پرنور شهری مانند تورنتو، دشواری بیشتری خواهید داشت.»
برخی از ستارهشناسان پیشبینی میکنند که درخشش این دنبالهدار ممکن است به حدی برسد که حتی در روز هم قابل مشاهده باشد. اگر دنبالهدار تا زمانی که به نزدیکترین فاصله خود از زمین برسد زنده بماند و از گرمای خورشید جان سالم ب در ببرد، میتوان آن را پس از غروب آفتاب در تاریخ 12 اکتبر در آسمان مشاهده کرد.
برای تعیین زمان دقیق مشاهده در محل زندگی خود، میتوانید از اپلیکیشنهای نجومی مانند Sky Safari، Star Walk، Stellarium یا SkyView استفاده کنید. سایتهای آنلاین مانند The Sky Live نیز امکان مشاهده نقشههای زنده آسمان برای مکانهای مختلف را فراهم میکنند.