آمریکا سلاحی به اوکراین می‌دهد که کانادا از سال 2010 استفاده از آن را متوقف کرده است
ایالات متحده تصمیم گرفته است که مهمات خوشه‌ای را به اوکراین بفرستد تا به ارتش این کشور کمک کند نیروهای روسی مستقر در خاک اوکراین را عقب براند.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا روز جمعه از برنامه دولت بایدن برای دادن مهمات خوشه‌ای به اوکراین دفاع کرد و گفت: «ما اوکراین را بی دفاع نخواهیم گذاشت.»
اما این اقدام احتمالاً خشم گروه‌های بشردوستانه و انتقاد متحدان ناتو و اتحادیه اروپا از اوکراین را برانگیزد که مدت‌ها با استفاده از بمب‌های خوشه‌ای مخالف بودند.
- مهمات خوشه‌ای چیست؟
مهمات خوشه‌ای بمبی است که در هوا باز می‌شود و «بمب‌های» کوچک‌تری را در یک منطقه وسیع رها می‌کند. این بمب‌ها برای منهدم ساختن تانک‌ها و تجهیزات و همچنین نیروها و هدف قرار دادن چندین هدف به طور همزمان طراحی شده‌اند.
مهمات توسط همان توپ‌هایی پرتاب می‌شوند که ایالات متحده و کانادا و دیگر متحدان قبلاً برای جنگ در اختیار اوکراین قرار داده اند، و نوع مهمات خوشه‌ای که ایالات متحده قصد ارسال آن را دارد یک گلوله 155 میلی متری است که در حال حاضر توپ‌های قادر به پرتاب آن به طور گسترده در سراسر میدان جنگ استفاده می‌شود.
- «نرخ dud» بمب‌های خوشه‌ای چیست و چرا مهم است؟
نرخ dud به درصد گلوله‌های منفجر نشده اشاره دارد. در درگیری‌های قبلی، بمب‌های خوشه‌ای از نرخ dud بالایی برخوردار بوده‌اند، به این معنی که هزاران بمب منفجر نشده باقی مانده و غیرنظامیان را کشته و معلول کرده‌اند. این اتفاق اخیراً در درگیری‌ها در سوریه و یمن رخ داده است، اما تأثیر وحشتناک آن را می‌توان دهه‌ها بعد احساس کرد، همانطور که در بخش‌هایی از آسیای جنوب شرقی دیده می‌شود، و مردم هنوز توسط مواد منفجره خوشه‌ای ناشی از جنگ ویتنام کشته می‌شوند.
یک قانون ایالات متحده که در سال 2009 تصویب شد صادرات مهمات خوشه‌ای با نرخ dud بالاتر از یک درصد را ممنوع می‌کند، اما رئیس جمهور ایالات متحده می‌تواند از این ممنوعیت را وتو کند.
- کانادا در این زمینه چه گفته و چه کرده است؟
کانادا خود را رهبر جنبش بین‌المللی برای محدود کردن آسیب‌هایی می‌داند که سلاح‌هایی مانند مین‌های زمینی و مهمات خوشه‌ای می‌توانند به جوامع جنگ زده وارد کنند.
دولت کانادا به رهبری جنبشی کمک کرد که باعث شد بیش از 100 کشور در دسامبر 1997 پیمان اتاوا (پیمان منع استفاده، نگهداری، ساخت، و جابجایی مین ضد نفر) را امضا کنند و ده‌ها کشور دیگر در سال های بعد به آن پیوستند.
کانادا همچنین یکی از بیش از دو سوم کشورهای ناتو است که کنوانسیون سال 2010 درباره منع استفاده از مهمات خوشه‌ای را امضا کرده‌اند که استفاده، تولید یا انبار کردن آن را ممنوع می‌کند.
چند روز پس از آغاز جنگ اوکراین در فوریه 2022، هیئت کانادا در سازمان ملل در ژنو نسبت به ادعاهایی مبنی بر استفاده روسیه از مهمات خوشه‌ای که منجر به تلفات غیرنظامیان شده است، ابراز نگرانی کرد.
همچنین، کانادا مدت‌هاست که نسبت به تلاش‌های خود برای مین‌زدایی و پاک کردن کشورها از مهمات منفجر نشده می‌بالد.
- چرا هنوز از این مهمات استفاده می‌شود؟
بیش از 120 کشور به کنوانسیون فوق الذکر مبنی بر ممنوعیت استفاده از بمب‌های خوشه ای ملحق شده‌اند و توافق کرده‌اند از استفاده، تولید، انتقال یا انبار کردن تسلیحات خودداری کنند. اما این فهرست کشورها شامل روسیه، اوکراین یا ایالات متحده نمی‌شود.
تامین مهمات بزرگترین دلیل است. برای بیش از یک سال، ایالات متحده در ذخایر مهمات متعارف هویتزر 155 میلی‌متری خود را صرف اوکراین کرده و بیش از دو میلیون گلوله را به اوکراین ارسال کرده است. متحدان در سراسر جهان صدها هزار توپ دیگر را ارسال کرده‌اند.
یکی از اعضای پارلمان اوکراین، در بهار امسال به خبرنگاران گفت که کیف در صورت آغاز ضد حمله به احتمال زیاد نیاز به شلیک روزانه 7000 تا 9000 گلوله دارد.
ایالات متحده از اوایل قرن جاری در عراق از آنها در جنگ استفاده نکرده است و مقادیر زیادی از آنها را در زرادخانه خود دارد. تعداد بمب‌های خوشه‌ای قابل استفاده آمریکا سه میلیون عدد تخمین زده می‌شود.
