پژوهشگران دانشگاه مانیتوبا موفق شدند عمیق‌ترین هسته یخی (Ice Core) تاریخ کانادا را از عمق ۶۱۳ متری در جزیره اکسل هایبرگ واقع در قلمرو نوناووت استخراج کنند. این پروژه علمی بلندپروازانه که با نام «پروژه هسته یخی مولر» شناخته می‌شود، نویدبخش گشایش فصل تازه‌ای در مطالعه اقلیم شمالی کانادا است.
دکتر دیوید باب (David Babb)، پژوهشگر این طرح، اعلام کرد: «با تحلیل این هسته یخی، انتظار داریم بتوانیم به سابقه‌ای ۱۰ هزار ساله از وضعیت اقلیمی در منطقه قطب شمال کانادا دست یابیم. این نخستین بار است که موفق به انجام چنین کاری در این مقیاس می‌شویم.»
پروژه مذکور با بهره‌گیری از فناوری نوین حفاری و سنجش یخ انجام شده و به گفته پژوهشگران، اطلاعات ارزشمندی در مورد وضعیت تاریخی یخ‌های دریایی در منطقه قطب شمال ارائه خواهد داد. باب در این خصوص افزود: «این هسته یخی به ما امکان می‌دهد تا نوسانات بین دوره‌های یخ‌زدگی بالا و پایین را در طی هزاران سال گذشته بررسی کنیم. از دل یک نمونه، به دانشی گسترده دست پیدا خواهیم کرد.»
دکتر دورته دال-ینسن، پژوهشگر برجسته دانمارکی و سرپرست این پروژه، این هسته یخی را نتیجه رؤیایی توصیف کرد که سال‌ها برای تحقق آن تلاش کرده است. وی گفت: «امیدوارم بتوانیم از این نمونه بیاموزیم که در دوره‌های گرم گذشته، یخ دریایی چه زمانی ناپدید شده است. همچنین مشتاقم بدانم یخ‌های اعماق چه قدمتی دارند و آیا این یخچال، بازمانده‌ای از یخچال عظیم آمریکای شمالی در عصر یخبندان است یا یخچالی تازه‌تر که در دوران میان‌یخبندان کنونی شکل گرفته است.»
یافته‌های اولیه تیم حاکی از وجود سنگ‌هایی در میان هسته یخی است؛ عاملی که می‌تواند اطلاعات مهمی درباره زمان پوشیده شدن این منطقه از نور خورشید در اختیار دانشمندان قرار دهد. دال-ینسن در این‌باره توضیح داد: «با بررسی ساختار سنگ‌ها، می‌توان مدت زمانی که این سنگ‌ها از نور خورشید دور بوده‌اند را تخمین زد. این یافته فراتر از انتظارات ما بود و بسیار هیجان‌انگیز است.»
پیش‌تر در سال جاری، دال-ینسن در قالب تیمی بین‌المللی موفق به حفاری هسته‌ای ۲۸۰۰ متری در قطب جنوب شده بود که قدیمی‌ترین نمونه آب‌وهوایی زمین، با قدمتی بیش از ۱.۲ میلیون سال، از آن به دست آمد.
وی در مورد پروژه کانادایی گفت: «همه چیز تا این مرحله به‌طور فوق‌العاده‌ای موفقیت‌آمیز پیش رفته است. ما برنامه‌ای بلندپروازانه تدوین کردیم و تا کنون، همه چیز طبق برنامه پیش رفته است.»
پروژه مولر از سال ۲۰۱۸ در مرحله برنامه‌ریزی قرار داشت، اما شیوع بیماری کووید 19 اجرای آن را برای چند سال به تأخیر انداخت.
این پروژه با همکاری پژوهشگرانی از کشورهای کانادا، دانمارک و استرالیا در حال اجراست. نمونه‌های استخراج‌شده برای نگهداری و بررسی به آزمایشگاه هسته یخی کانادا در دانشگاه آلبرتا در ادمونتون منتقل خواهند شد.
در این مرکز، سه هسته یخی به طول ۷۰ متر مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین، تیمی از دانشگاه بریتیش کلمبیا قصد دارد با خارج‌سازی هوا از برف، به مطالعه گازهای گلخانه‌ای و جیوه موجود در نمونه‌ها بپردازد.
باب در پایان گفت: «این پروژه پژوهشی موقتی نیست؛ بلکه سال‌ها تحقیق و تحلیل از دل آن استخراج خواهد شد. اکنون زمان بسیار هیجان‌انگیزی برای دانشگاه مانیتوبا و جامعه علمی کاناداست. اطلاعات به‌دست‌آمده، پیش‌بینی‌های دقیق‌تری درباره تغییرات اقلیمی و تأثیر آن بر جوامع شمالی کشور به همراه خواهد داشت.»
