با شدت گرفتن جنگ تجاری جهانی و افزایش تقاضای ایالات متحده برای دسترسی به مواد معدنی حیاتی، منابع غنی معدنی کانادا بیش از پیش در کانون توجه قرار گرفته‌اند. این تحولات باعث شده تا دولت‌های فدرال و استانی کانادا وعده تسریع در اجرای پروژه‌های استخراج منابع طبیعی را مطرح کنند.
کارشناسان می‌گویند علاقه‌مندی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به الحاق کانادا و تبدیل آن به «پنجاه و یکمین ایالت»—که ابتدا شوخی تلقی می‌شد—زمینه‌ساز افزایش تمایل ایالات متحده به منابع معدنی شمالی شده است.
حلقه آتش؛ محور رقابت احزاب فدرال
در این میان، منطقه موسوم به «حلقه آتش» در شمال انتاریو که حدود ۵ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد، به عنوان یکی از غنی‌ترین نواحی معدنی کشور شناخته می‌شود؛ منطقه‌ای که ذخایر قابل توجهی از نیکل، کرومیت، روی، پلاتین، مس و سایر مواد معدنی حیاتی کمیاب را در خود جای داده است.
پی‌یر پولی یور، رهبر حزب محافظه‌کار، وعده داده است که در صورت پیروزی، تمامی مجوزهای فدرال برای استخراج در این منطقه را ظرف شش ماه صادر خواهد کرد و یک میلیارد دلار نیز برای ساخت زیرساخت جاده‌ای در این منطقه اختصاص خواهد داد.
در مقابل، مارک کارنی، رهبر حزب لیبرال، اعلام کرده است که با دولت استانی انتاریو برای توسعه سریع این منطقه همکاری نزدیک خواهد داشت.
دولت استانی به رهبری داگ فورد نیز با ارائه لایحه‌ای جدید، قصد دارد پروژه‌های معدنی و زیربنایی را با تعیین مناطق ویژه اقتصادی، تسریع بخشد. «حلقه آتش» یکی از این مناطق ویژه خواهد بود.
فورد تصریح کرده که اقدام دولت استانی پاسخی مستقیم به تهدیدهای ترامپ است.
نگرانی‌های بومیان و اختلافات سیاسی
با این حال، این اقدامات با واکنش شدید گروه‌های بومی مواجه شده است. «رؤسای قبایل بومی انتاریو» در بیانیه‌ای اعلام کردند که توسعه این منطقه باید با احترام کامل به حقوق بومیان و از طریق گفت‌و‌گوی واقعی بین ملت‌ها انجام شود.
سول ماماکوا، نماینده حزب دموکراتیک نوین حوزه انتخاباتی کی‌وتینونگ، جایی که حلقه آتش در آن قرار دارد، با انتقاد از رویکرد دولت استانی گفت: «زمین‌های ما برای فروش نیستند. اگر قرار است کاری انجام شود، باید بر مبنای رابطه‌ای درست و با احترام به معاهدات صورت گیرد.»
او هشدار داد که هرگونه تلاش برای توسعه سریع منابع در شمال بدون مشورت با بومیان با مقاومت روبه‌رو خواهد شد.
افزایش فشار اقتصادی و رقابت بین‌المللی
در پی تصمیم جدید دولت چین برای توقف صادرات برخی مواد معدنی کمیاب، زنجیره تأمین جهانی این مواد حیاتی با چالشی جدی مواجه شده است. روزنامه نیویورک تایمز اخیراً گزارش داد که پکن قصد دارد صادرات شش عنصر کمیاب، که فرآوری آن‌ها به‌طور کامل در داخل چین انجام می‌شود، را متوقف کند. افزون بر این، چین صادر کردن برخی آهن‌رباهای تخصصی و بسیار قدرتمند را که تقریباً به‌صورت انحصاری در این کشور تولید می‌شوند نیز متوقف خواهد کرد. چین در حال حاضر مسئول ۹۰ درصد از تولید جهانی این نوع آهن‌رباها است.
این مواد خام و آهن‌رباهای پیشرفته نقش حیاتی در صنایع پیشرفته دارند؛ از جمله در ساخت خودرو، ربات، و تجهیزات نظامی نظیر پهپاد و موشک. چین هم‌اکنون در حال تدوین سیستمی نظارتی است که شرکت‌ها را ملزم به دریافت مجوز برای دسترسی به این مواد اولیه می‌کند. این اقدام می‌تواند تأثیری گسترده نه‌تنها بر ایالات متحده، بلکه بر اروپا نیز داشته باشد.
در سال‌های اخیر، کشورها تلاش کرده‌اند تا وابستگی خود به چین در زمینه مواد اولیه راهبردی را کاهش دهند، امری که به رقابتی جهانی برای تأمین منابع جایگزین قابل‌اتکا منجر شده است.
گرچه چین بزرگ‌ترین تولیدکننده عناصر خاکی کمیاب در جهان است، اما طبق اعلام دولت کانادا، بزرگ‌ترین ذخایر شناخته‌شده این عناصر در خاک کانادا قرار دارد. به گفته اینگا کری، برخی مواد اولیه حیاتی چون زغال‌سنگ کک‌شو و نیکل در کانادا هم‌اکنون به‌صورت تجاری استخراج می‌شوند. البته کانادا در درجه نخست به تأمین نیاز داخلی خود اولویت می‌دهد؛ بنابراین، اتحادیه اروپا نباید انتظار دسترسی سریع به این منابع را داشته باشد.
نفوذ فزاینده چین در صنعت معدن کانادا
در دو دهه گذشته، بسیاری از پروژه‌های معدنی کانادا با سرمایه‌گذاری شرکت‌های چینی تأمین مالی شده‌اند. شرکت‌های چینی تحت کنترل دولت، اکنون سهامداران اصلی دو شرکت بزرگ معدنی در کانادا هستند. به‌عنوان نمونه، شرکت چینی «شنگه» به‌تازگی سهام معدنی خاکی کمیاب کانادا را خریداری کرده است.
همچنین شرکت چینی «سینومین» یکی از دو معدن لیتیم کانادا را در استان منیتوبا اداره می‌کند. لیتیم استخراج‌شده از این معدن به چین صادر می‌شود. از سال ۲۰۱۹ نیز این شرکت تنها معدن سزیم فعال در کانادا را اداره می‌کند که در سراسر آمریکای شمالی و اروپا بی‌نظیر است. این موضوع باعث شده چین کنترل کامل زنجیره تأمین سزیم و قیمت‌گذاری آن را در اختیار بگیرد.
