بر اساس پژوهشی جهانی که ماه گذشته در نشریه علمی Nature Portfolio منتشر شده و با همکاری پژوهشگران دانشگاه کلگری انجام گرفته است، کانادا در دهه‌های آینده با افزایش چشمگیر شمار مبتلایان به بیماری التهابی روده (IBD) مواجه خواهد شد. این مطالعه که داده‌های بیش از ۵۰۰ پژوهش جمعیت‌محور از ۸۲ کشور در بازه‌ای بیش از یک قرن را تحلیل کرده، تصویر جامعی از روند تکامل این بیماری در سطح جهانی ارائه می‌دهد.
مطابق این بررسی، کانادا در حال حاضر در مرحله سوم از چهار مرحله شیوع این بیماری قرار دارد؛ مرحله‌ای که «فراوانی فزاینده» (Compounding Prevalence) نام دارد و مشخضه آن افزایش مداوم شمار مبتلایان به بیماری، به‌ویژه در میان سالمندان است.
دکتر گیلاد کاپلان، نویسنده اصلی این تحقیق و استاد دانشگاه کلگری، در گفت‌وگو با شبکه سی تی وی اعلام کرد که نرخ بروز بیماری (تعداد موارد جدید در سال) در کانادا نسبتاً ثابت و حدود ۳۰ مورد در هر ۱۰۰ هزار نفر است، اما تعداد کل بیماران رو به افزایش است. پیش‌بینی می‌شود که شیوع IBD در کانادا تا سال ۲۰۲۵ به ۰/۸ درصد جمعیت برسد و تا دهه ۲۰۳۰ و ۲۰۴۰ به حدود ۱ درصد افزایش یابد. به گفته کاپلان، تا دهه ۲۰۳۰ بیش از ۴۰۰ هزار کانادایی با این بیماری مزمن زندگی خواهند کرد.
وی افزود: «ما با دو چالش هم‌زمان روبه‌رو هستیم: از یک سو، بیماران جدید جوان که به‌تازگی تشخیص داده می‌شوند، و از سوی دیگر، جمعیتی از بیماران سالمند که دهه‌ها با این بیماری زندگی کرده‌اند و اکنون با بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط با سن مانند بیماری قلبی، سرطان و زوال عقل دست‌وپنجه نرم می‌کنند.»
این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که بیماری IBD که زمانی عمدتاً در کشورهای غربی دیده می‌شد، اکنون به پدیده‌ای جهانی بدل شده است. بر اساس یافته‌ها، شیوع این بیماری به‌ویژه پس از جنگ جهانی دوم، هم‌زمان با صنعتی‌شدن، شهرنشینی و غربی‌سازی جوامع، در کشورهای در حال توسعه نیز افزایش یافته است.
کاپلان تأکید کرد که این عوامل باعث تغییر در میکروبیوم بدن می‌شوند و در افراد دارای زمینه ژنتیکی می‌توانند زمینه‌ساز بروز بیماری باشند. رژیم غذایی غربی، بهداشت بالا و زندگی شهری از جمله عوامل محیطی موثر در این روند معرفی شده‌اند.
رژیم غذایی پرچرب، پرشکر، کم فیبر و حاوی غذاهای فرآوری شده که در کشورهای غربی رایج است، می‌تواند بر ترکیب میکروبیوم روده تأثیر منفی گذاشته و باعث التهاب شود. مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری شده، چربی‌های اشباع شده و اسید لینولئیک ممکن است خطر ابتلا به IBD را افزایش دهد، در حالی که مصرف فیبر بالا، به ویژه از میوه‌ها و سبزیجات، ممکن است اثر محافظتی داشته باشد.
بیماری التهابی روده شامل بیماری‌هایی چون کرون و کولیت اولسراتیو است که موجب التهاب مزمن دستگاه گوارش می‌شوند و علائمی چون درد شکم، اسهال، کاهش وزن و خستگی مفرط دارند. این بیماری‌ها تاکنون درمان قطعی نداشته‌اند.
طبق گزارش، کانادا یکی از بالاترین نرخ‌های ابتلا به IBD را در جهان داراست و ادامه این روند می‌تواند فشار چشم‌گیری بر منابع نظام سلامت وارد کند. ارائه مراقبت‌های مستمر و جامع برای جمعیت رو به رشد و سالخورده مبتلا به IBD از جمله چالش‌های پیشرو است.
کاپلان و همکارش دکتر سیو انگ از دانشگاه هنگ‌کنگ تأکید دارند که اکنون باید به IBD به عنوان یک اولویت بهداشت عمومی در کانادا نگریسته شود. آن‌ها خواستار اتخاذ دو رویکرد هم‌زمان شده‌اند: سرمایه‌گذاری در تحقیقات پیشگیرانه برای شناسایی عوامل محیطی بیماری از جمله رژیم غذایی، و همچنین آماده‌سازی نظام سلامت برای ارائه خدمات درمانی فراگیر، عادلانه و مقرون‌به‌صرفه.
به گفته نویسندگان، کشورهایی که در مرحله «فراوانی فزاینده» قرار دارند، باید به‌جای تمرکز صرف بر جلوگیری از موارد جدید، زیرساخت‌های حمایتی برای بیماران موجود را تقویت کنند؛ از جمله دسترسی به مراقبت‌های تخصصی، خدمات سلامت روان، تغذیه و پشتیبانی طولانی‌مدت.
کاپلان افزود که موقعیت پیشرو کانادا در پژوهش و درمان بیماری IBD، فرصتی برای ایفای نقش راهبردی در سطح جهانی است. او گفت: «کشورهایی مانند چین، هند و برزیل در مراحل ابتدایی شیوع این بیماری قرار دارند. تجربه کانادا می‌تواند به درک بهتر عوامل محرک محیطی بیماری کمک کند و منجر به اتخاذ اقدامات اصلاحی شود.»
پیش‌بینی می‌شود که اگر روند فعلی ادامه یابد، کانادا در دهه‌های آتی وارد مرحله چهارم شود؛ مرحله‌ای که در آن نرخ رشد بیماران به‌دلیل رسیدن به یک تعادل نسبی کاهش می‌یابد، اما همچنان نیاز به مراقبت‌های پایدار و منسجم وجود خواهد داشت.
