بحران بیسابقه مهارت در کانادا: آیا مدرکگرایی به پایان رسیده است؟

بر اساس دادههای جدید، ۷۷ درصد از کسبوکارهای کانادایی اعلام کردهاند که نمیتوانند نیروی کار دارای مهارت مناسب برای موقعیتهای شغلی خود بیابند. حتی در میان متقاضیانی که مهارتهای مرتبط را دارند، ۴۴ درصد از سطح مهارتی لازم برای اشتغال برخوردار نیستند. در حال حاضر، نزدیک به ۷۰۰ هزار فرصت شغلی در کشور خالی مانده است.
این شکاف در حالی ادامه دارد که کانادا یکی از بزرگترین فارغالتحصیلان تاریخ خود را تجربه میکند؛ حدود ۳۶۰ هزار دانشآموخته از کالجها، دانشگاهها و مؤسسات فنی و حرفهای.
پیشبینی میشود این بحران در سالهای آینده شدیدتر شود. تا سال ۲۰۲۸، حدود ۷۰۰ هزار نفر از نیروهای ماهر در حوزه صنایع و مهارتهای فنی بازنشسته خواهند شد. با این حال، نظام کارآموزی کانادا با ساختاری کند، سنتی و دارای نرخ تکمیل پایین – فقط ۳۲ درصد برای مردان و ۳۵ درصد برای زنان – قادر به جبران این کمبود نخواهد بود.
این چالش فقط محدود به مشاغل فنی نیست. تا سال ۲۰۳۰، کانادا با کمبود ۱۰۰ هزار پرستار مواجه خواهد بود. همچنین در حوزههایی مانند فناوری اطلاعات، مهندسی ساختوساز و آموزش عمومی، کمبود شدید نیرو پیشبینی میشود. تقاضا برای تخصصهایی در حوزه هوش مصنوعی، تولید پیشرفته و مدیریت زنجیره تأمین نیز رو به افزایش است.
بسیاری از کارفرمایان اعتماد خود را به مدارک دانشگاهی از دست دادهاند و رویکرد «استخدام مبتنی بر مهارت» را در پیش گرفتهاند. در سال ۲۰۲۴، حدود ۸۰ درصد شرکتهای کانادایی شکلی از این نوع استخدام را بهکار گرفتهاند. شرکتهایی مانند Shopify مستقیماً از دبیرستان نیرو جذب کرده و آنها را با برنامههای آموزشی اختصاصی آماده ورود به بازار کار میکنند.
کارشناسان پیشنهاد میکنند دولت فدرال با همکاری استانها، مناطق و صنعت، راهبردی پنجمرحلهای را اجرا کند:
- مدرنسازی نظام کارآموزی با تغییر از مدل سنتی زمانمحور به مدل مهارتمحور که اجازه دهد افراد مهارتهای خود را در هر زمان و مکانی اثبات کنند و زمان آموزش به کمتر از دو سال کاهش یابد.
- توسعه اعتبارسنجیهای خرد (Micro-Credentials) که دورههای کوتاه و متمرکز برای شناسایی مهارتهای خاص هستند و در حوزههایی مانند فناوری و مدیریت پروژه بسیار مؤثر واقع شدهاند.
- شناسایی یادگیریهای غیررسمی و تجربی با ایجاد نظامی منسجم برای ارزیابی مهارتهای افراد بر اساس استانداردهای شغلی و مدارک معتبر.
- کوتاهسازی و بازطراحی برنامههای دانشگاهی و کالجها با تأکید بر یادگیری مبتنی بر مهارت، طراحی مشترک با صنعت، و تمرکز بر آمادگی شغلی در بازههای زمانی دو تا سه ساله.
- ایجاد مشوق برای سرمایهگذاری کارفرمایان در ارتقاء مهارت نیروی کار از طریق اعتبار مالیاتی، مشارکتهای آموزشی با صنعت و شناسایی عمومی کارفرمایان پیشرو در آموزش نیروی انسانی.
کارشناسان هشدار میدهند که ادامه استفاده از ساختارهای سنتی پاسخگوی چالشهای بازار کار امروز نخواهد بود. تنها با اصلاحات انعطافپذیر، شواهدمحور و آیندهنگر میتوان به بحران مهارت در کانادا پایان داد.