تابستانی سوزان در انتظار کانادا: هشدار درباره فصل آتش‌سوزی در کانادا و آمریکا
در آستانه تابستان ۲۰۲۵، پیش‌بینی‌ها از یک فصل دیگر از آتش‌سوزی‌های گسترده در کانادا و ایالات متحده خبر می‌دهند؛ فصلی که می‌تواند با گرمای شدید و دود گسترده همراه باشد و تبعات آن فراتر از مرزها گسترش یابد.
در حالی که کانادا خود را برای فصل آتش‌سوزی پرحادثه‌ای آماده می‌کند، ایالات متحده نیز از آغاز سال جاری شاهد شعله‌ور شدن آتش‌سوزی‌های متعدد در ایالت‌های مختلف بوده است؛ به‌طوری‌که میلیون‌ها نفر در هفته‌های اخیر تحت هشدارهای «آتش سوزی» قرار گرفتند.
آتش‌سوزی‌ها در کانادا؛ از رکورد تاریخی تا تهدیدی فرامرزی
در سال ۲۰۲۳، کانادا بدترین فصل آتش‌سوزی در تاریخ خود را تجربه کرد؛ میلیون‌ها هکتار از جنگل‌ها طعمه حریق شدند، صدها هزار نفر مجبور به ترک خانه‌هایشان شدند و چندین آتش‌نشان جان باختند. آتش‌سوزی‌های اخیر باعث شدند دود غلیظ به شهرهای بزرگ در کانادا و آمریکا سرایت کند، کیفیت هوا را به‌شدت کاهش دهد و آسمانی نارنجی و آخرالزمانی به‌تصویر بکشد.
بر اساس گزارش منابع طبیعی کانادا، در فصل آتش‌سوزی امسال، مناطق غربی این کشور از جمله بریتیش کلمبیا، آلبرتا و ساسکاچوان بیشترین خطر را تجربه خواهند کرد. شرایط آب‌وهوایی گرم‌تر و خشک‌تر از حد معمول در این مناطق، بستر مناسبی برای گسترش آتش فراهم می‌کند.
آمارها تا ۱۳ می نشان می‌دهد که بیش از ۳۰۰ هزار هکتار از اراضی کانادا در آتش سوخته‌اند؛ عددی که نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری دارد (۴ میلیون هکتار در همین بازه زمانی در ۲۰۲۳)، اما همچنان نزدیک به میانگین ۲۵ ساله باقی مانده است.
پیش‌بینی‌ها برای ماه‌های ژوئن و جولای از شدت بالای خطر آتش‌سوزی در غرب کانادا حکایت دارد و در ماه آگست، این خطر به سطح ۵ از ۵ می‌رسد؛ به‌ویژه در مناطقی که میلیون‌ها نفر در آن ساکن هستند.
وضعیت ENSO و نقش آن در آتش‌سوزی‌ها
با وجود آنکه در سال جاری هیچ‌یک از الگوهای آب‌وهوایی «ال‌نینو» یا «لانینا» فعال نیستند و شرایط موسوم به «خنثی» حاکم است، اما تجربه نشان داده است که این شرایط نیز می‌توانند با فصل‌های شدید آتش‌سوزی همراه شوند. طبق گفته کارشناسان، سال‌های خنثی معمولاً با هوایی گرم‌تر و خشک‌تر از حد معمول در کانادا هم‌زمان می‌شوند؛ شرایطی که در تابستان پیش‌رو نیز پیش‌بینی شده است.
سرواژه ENSO که مخفف عبارت El Niño-Southern Oscillation (ال نینو – نوسان جنوبی) است، یک پدیده اقلیمی طبیعی و مهم است که بر آب‌وهوای بخش‌های وسیعی از کره زمین تأثیر می‌گذارد. این پدیده شامل تغییرات دوره‌ای در دمای سطح اقیانوس آرام استوایی و همچنین تغییرات در فشار اتمسفر در آن منطقه می‌شود.
یکی از نگران‌کننده‌ترین پیامدهای آتش‌سوزی‌ها، دود حاصل از آن‌هاست که می‌تواند صدها کیلومتر دورتر را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در ژوئن ۲۰۲۳، دود آتش‌سوزی‌های مهیب کبک کیفیت هوای نیویورک را به بدترین وضعیت جهانی رساند و آسمان این شهر را تیره و محو کرد.
دود آتش‌سوزی حاوی ذرات ریز معلق موسوم به PM2.5 است که می‌توانند به عمق ریه‌ها نفوذ کرده یا وارد جریان خون شوند. این ذرات برای سلامت انسان بسیار خطرناک بوده و با بروز بیماری‌هایی مانند برونشیت، ناراحتی‌های قلبی و دیابت در ارتباط هستند.
اگرچه پیش‌بینی مسیر حرکت دود غیرممکن است، اما بسته به شرایط جوی، شهرهای شمال غربی آمریکا (مانند ایالت‌های مونتانا، واشینگتن و اورگن) در معرض بالاترین خطر دود ناشی از آتش‌سوزی‌های کانادا قرار دارند. در صورت شکل‌گیری توده‌های پرفشار موسوم به “گنبد گرما” در غرب یا مرکز آمریکا، جریان هوا می‌تواند دود را به سمت شرق یا مرکز آمریکا نیز هدایت کند.
افزایش خطر و هزینه‌های بلندمدت تغییرات اقلیمی
تحقیقات نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی باعث افزایش دفعات وقوع شرایط مستعد آتش‌سوزی شده است. طبق مطالعه‌ای از سازمان Climate Central، بسیاری از مناطق آمریکا اکنون تا دو ماه بیشتر از نیم‌قرن پیش در معرض «هوای آتش‌سوزی‌زا» هستند.
علاوه بر این، مطالعه‌ای که در ماه جاری منتشر شد، نشان می‌دهد که بین سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۰، حدود ۱۵ هزار مرگ اضافی در آمریکا ناشی از ذرات معلق ناشی از آتش‌سوزی بوده است؛ مرگ‌هایی که در صورت نبود تغییرات اقلیمی رخ نمی‌داد. مطالعه‌ای دیگر نیز پیش‌بینی می‌کند که طی ۳۰ سال آینده، بیش از ۷۰۰ هزار نفر در آمریکا ممکن است به‌دلیل دود ناشی از آتش‌سوزی‌های متاثر از تغییرات اقلیمی جان خود را از دست دهند و هزینه‌ای معادل ۲۴۴ میلیارد دلار در سال به اقتصاد این کشور تحمیل شود.
با وجود آنکه فصل آتش‌سوزی امسال هنوز در آغاز راه است، پیش‌بینی‌ها و شرایط کنونی حکایت از تابستانی سخت و پرخطر دارند. هم دولت‌ها و هم شهروندان باید با هوشیاری بیشتر و آمادگی بهتر به استقبال ماه‌های آینده بروند تا پیامدهای انسانی، زیست‌محیطی و اقتصادی این بحران طبیعی به حداقل برسد.
