سقوط دیکتاتوری سوریه؛ شادی و امید به بازگشت در میان پناهندگان سوری در کانادا
با پیشروی سریع نیروهای مخالف دولت و فرار بشار اسد از سوریه، جنگ داخلی طولانی‌مدت این کشور به پایان رسید. این خبر نه تنها در سوریه بلکه در سایر نقاط جهان، از جمله کانادا، موجب شادی شد. در میدان جشن می‌سیساگا جمعیت زیادی از سوری‌های مهاجر به این مناسبت گرد هم آمدند و شادی کردند.
خالد عبدالواحد، شهروند سوری-کانادایی که از سال‌ها پیش برای حقوق بشر در کشورش فعالیت می‌کند، گفت: «برای بیش از ۴۵ دقیقه گریه می‌کردم.» وی که از ۱۷ سالگی در اعتراضات ضدحکومتی سوریه شرکت کرده بود، اکنون به‌عنوان یکی از رهبران جامعه سوری‌های تورنتو شناخته می‌شود.
عبدالواحد که در سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به همراه بسیاری دیگر از پناهندگان سوری به کانادا آمده بود، از این کشور به‌عنوان خانه‌ای دائمی یاد می‌کند اما بر نقش مهم پناهندگان در بازسازی سوریه نیز تأکید دارد. وی گفت: «اکنون نوبت ماست که به مردم خود کمک کنیم و از اینجا از آنها حمایت کنیم.»
کانادا در سال ۲۰۱۵ تحت رهبری نخست‌وزیر جاستین ترودو متعهد به اسکان ۲۵ هزار پناهنده سوری شد. این تصمیم در تضاد با سیاست‌های مهاجرتی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، قرار داشت که به دنبال ممنوعیت ورود مسلمانان به کشور بود.
در میان این پناهندگان، موزنا دورید، فعال حقوق بشر، در سال ۲۰۱۶ به کانادا آمد. او که شاهد بازداشت برادرش، هک شدن حساب‌های شخصی‌اش توسط نیروهای امنیتی اسد و ترور عمویش بود، گفت: «این نقطه عطف زندگی من بود.»
او که اکنون در مونترال زندگی می‌کند و در حوزه برابری جنسیتی فعالیت دارد، گفت که بازگشت به سوریه برای کمک به بازسازی کشورش در برنامه‌های آینده او قرار دارد. دورید افزود: «رویای من داشتن وزارت برابری جنسیتی در سوریه و مشارکت در این کار است.»
اگرچه بسیاری از پناهندگان سوری به بازگشت به کشور خود فکر می‌کنند، اما چالش‌های زیادی همچنان باقی است. باسل ابو حمرة، پناهنده ۳۶ سالهای که در سال ۲۰۱۵ به همراه خانواده‌اش به ادمونتون آمد، گفت: «هنوز برای پناهندگان LGBTQ در سوریه امنیت وجود ندارد.»
به گفته او، وضعیت سوریه هنوز در حال تغییر است و حکومت جدید که توسط گروه‌های اسلامگرا اداره می‌شود، ممکن است آزادی‌های فردی را محدود کند.
مایا المسالمه، دانشجوی جامعه‌شناسی در انتاریو، که در جریان جنگ خانه و پدربزرگش را از دست داد، کانادا را «خانه دوم» خود توصیف کرد. او گفت: «کانادا به ما صلح، آموزش و فرصتی برای بازسازی زندگی‌مان داد.»
وی همچنین بر اهمیت بازگشت برای کمک به بازسازی سوریه تأکید کرد و افزود: «نسل جدید سوریه به افرادی با مهارت‌های ما نیاز دارد.»
از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱، کانادا بیش از ۱۰۰ هزار پناهنده سوری را از طریق ترکیبی از برنامه‌های دولتی و حمایت‌های خصوصی اسکان داده است. این کشور از سال ۱۹۷۹ تاکنون از طریق برنامه‌های حمایتی خصوصی بیش از ۳۹۰ هزار پناهنده را پذیرفته است.
اگرچه برخی از پناهندگان تصمیم به بازگشت گرفته‌اند، اما کانادا برای بسیاری از آنها خانه‌ای دائمی باقی خواهد ماند. اسراء العیسی، مادری چهار فرزند از حلب که اکنون در بریتیش کلمبیا زندگی می‌کند، گفت: «کانادا به ما امنیت و عزت بخشید. اما سوریه کشور ماست و اگر خدا بخواهد و امنیت به سوریه بازگردد، قطعاً به آنجا بازخواهیم گشت.»
این امیدواری به بازگشت، در کنار حفظ ارتباط با کانادا به‌عنوان کشوری که به آنها زندگی دوباره بخشید، نشان‌دهنده پیوند عمیق این پناهندگان با هر دو سرزمین است.
