سه راه برای پایان اختلاف بین کانادا و آمریکا

در حالی که روابط تجاری و امنیتی میان کانادا و ایالات متحده در یکی از پرتنشترین دورههای خود قرار دارد، برخی از چهرههای تأثیرگذار در واشنگتن نسبت به بهبود این مناسبات ابراز خوشبینی کردهاند. رابرت لایتهایزر، نماینده پیشین تجاری آمریکا در دوران نخست ریاستجمهوری دونالد ترامپ، در نشستی پشت درهای بسته در اتاوا اعلام کرد که این وضعیت گذراست و آیندهای روشنتر در انتظار روابط دو کشور است.
لایتهایزر در نشست مؤسسه محافظهکار «شبکه کانادا قوی و آزاد» گفت: «هرچه اکنون در جریان است، دوام نخواهد داشت و همهچیز به حالت عادی بازخواهد گشت… روابط میان آمریکا و کانادا بهتر از هر زمان دیگری خواهد شد.»
با نزدیک شدن به انتخابات فدرال کانادا و در آستانه مذاکرات جدید تجاری و امنیتی با آمریکا، تحلیلگران سه سناریوی احتمالی را پیشبینی میکنند: «سناریوی مطلوب»، «سناریوی بحرانی» و «وضعیت نابسامان میانه».
در سناریوی مطلوب، کانادا از امنیت اقتصادی و نظامی برخوردار خواهد شد و تجارت آزاد بدون تعرفه ادامه مییابد. به گفته لایتهایزر، توافقنامه تجاری آمریکا-مکزیک-کانادا (CUSMA) اکنون ارزش بیشتری برای کانادا دارد، چرا که تعرفههای جدید بر بسیاری از کشورها وضع شده، اما کانادا و مکزیک تا حد زیادی از آنها مستثنا هستند.
با این حال، همچنان تعرفههایی بر صادرات فولاد و آلومینیوم کانادا وجود دارد و بخش خودرو نیز با مجموعهای پیچیده از معافیتها و تعرفهها مواجه است؛ شرایطی که از سوی کارشناسان به «پنیر سوئیسی» تشبیه شده است.
سناریوی میانه، وضعیتی است که اکنون در آن بهسر میبریم: نظام تجاری بیثبات و غیرقابل پیشبینی که روزانه تغییر میکند. سخنان متناقض جیمی گِریر، نماینده فعلی تجاری آمریکا، در کنگره نیز بر این بیثباتی افزوده است. وی در حالی از مزایای دسترسی کانادا و مکزیک به بازار آمریکا سخن گفت که در همان روز، ترامپ تعرفه ترجیحی برخی کشورها را حذف کرد.
سناریوی بد، یک بحران تمامعیار اقتصادی و سیاسی است. بین ماههای دسامبر تا مارس، ترامپ با تهدیدهای مکرر علیه اقتصاد کانادا، از فشار برای الحاق گرفته تا توهین به نخستوزیر کانادا، این احتمال را مطرح کرده بود. اگرچه وی اخیراً از این مواضع عقبنشینی کرده، اما مشخص نیست پس از انتخابات فدرال موضع خود را تغییر دهد یا دوباره تنشآفرینی کند.
تحلیلگران در واشنگتن تأکید دارند که بازسازی اعتماد میان دو کشور نیازمند زمان، شکیبایی و گفتوگوهای جدی است. جیمی ترونس، مدیر اجرایی مرکز رفاه و امنیت آمریکای شمالی، میگوید: «اکنون فضا بسیار ملتهب است. باید زمان بدهیم تا روابط خنک شود و دو طرف بتوانند مسائل را روی میز بگذارند.»
از سوی دیگر، موانع متعددی برای آغاز سریع مذاکرات وجود دارد؛ از روندهای پیچیده قانونی گرفته تا کمبود نیروی انسانی در تیم تجاری آمریکا. حتی اگر مذاکرات آغاز شود، اهداف طرفین روشن است: آمریکا خواهان حذف مالیات خدمات دیجیتال، اصلاح سیستم مدیریت عرضه محصولات لبنی و تخممرغ در کانادا، و افزایش سهم قطعات داخلی در صنعت خودروسازی است. همچنین، واشنگتن به شدت از سطح پایین هزینههای دفاعی کانادا انتقاد دارد.
در مقابل، اولویت اصلی کانادا، بازگشت ثبات به روابط تجاری و جلوگیری از اعمال تعرفههای ناگهانی توسط واشنگتن است؛ مسئلهای که برخی قانونگذاران آمریکایی نیز از آن حمایت میکنند.
در نهایت، سرنوشت توافقنامه CUSMA و آینده روابط تجاری میان دو کشور همچنان در هالهای از ابهام است. به گفته ترونس: «CUSMA هنوز زنده است، اما مثل کسی است که زیر گیوتین ایستاده… با این حال من خوشبینم.»