شواهد موجود در این دریاچه در کانادا به عنوان معیار آغاز یک دوره زمین‌شناسی جدید انتخاب شد
دانشمندان کف دریاچه کرافورد در انتاریو را به عنوان «سنبله طلایی» انتخاب کرده‌اند تا بر اساس آن آغاز یک دوره زمین شناسی جدید را پیشنهاد بدهند: دوره زمین‌شناسی آنتروپوسن یا عصر تأثیر انسان‌ها بر روی زمین. این اعلامیه در یک کنفرانس رسانه‌ای در برلین توسط گروهی از دانشمندان به نام کار گروه آنتروپوسن (Anthropocene Working Group) روز سه شنبه 11 جولای 2023 اعلام شد.
دلیل انتخاب دریاچه کرافورد (Crawford) و شواهدی که نشان می‌دهد انسان‌ها چه تغییرات بزرگی در زمین ایجاد کرده‌اند که ممکن است در یک دوره زمین‌شناسی جدید قرار داشته باشیم، در ادامه شرح داده خواهد شد.
- دوره (Epoch) چسیت؟ و چرا دانشمندان پیشنهاد اعلام یک دوره جدید به نام آنتروپوسن را داده‌اند؟
زمین شناسان تاریخ زمین را با استفاده از مقیاس زمانی زمین شناسی (geologic time scale) می‌سنجند. نام رسمی آن نمودار بین‌المللی کرونوستراتیگرافیک (گاه‌چینه‌شناسی) است، به نوعی شبیه یک تقویم است، با این تفاوت که به تقسیمات بسیار بزرگتر از روزها، هفته‌ها یا ماه‌ها تقسیم می‌شود.
برای مثال، «دوران‌هایی» مانند ژوراسیک و کرتاسه ده‌ها میلیون سال طول دارند و به دوره‌هایی تقسیم می‌شوند که معمولاً میلیون‌ها سال طول می‌کشند.
تا به حال، دوره زمین شناسی کنونی که ما هم در آن قرار داریم هولوسن (Holocene) بوده است که در پایان آخرین عصر یخبندان یعنی 11700 سال پیش آغاز شد.
اما در بسیاری از زمینه‌ها، از جمله علم، محققان و متفکران قبلاً درباره تأثیرات عظیم انسان بر روی زمین، از جمله انقراض دسته جمعی و تغییرات اقلیمی، نوع تغییراتی که معمولاً شروع و پایان دوره‌های زمین شناسی را مشخص می‌کنند، بحث کرده بودند.
پروفسور یورگن رن، مدیر موسسه ماکس پلانک برای تاریخ علم در برلین، در یک بیانیه روز سه شنبه 11 جولای 2023 گفت: «حدود دو دهه پیش، پل کروتزن، شیمیدان برنده جایزه نوبل، این ایده را ترویج کرد، که علم باید این تاثیر بزرگ را به عنوان یک دوره زمین شناسی جدید و مجزا تحت عنوان آنتروپوسن شناسایی کند.»
پروفسور یورگن رن افزود کرد که بسیاری از تغییرات جاری، مانند ذوب شدن یخچال‌های طبیعی در سراسر جهان، اساساً برگشت ناپذیر است و گفت: «تغییراتی که ما ایجاد کرده‌ایم، در دهه‌ها و قرن‌های آینده آشکار خواهند شد.»
- نقش دریاچه کرافورد در انتاریو در این میان چیست؟
کمیسیون بین‌المللی چینه شناسی (International Commission on Stratigraphy)، گروهی از زمین شناسان در اتحادیه بین‌المللی علوم زمین شناسی، نهاد علمی مسئول است که رسما تشخیص می‌دهد که چه زمانی دوره‌ها شروع و چه زمانی پایان می‌یابند. در سال 2009، این نهاد از گروهی از زمین شناسان، دیرینه شناسان و دیگر دانشمندان خواست تا کارگروه آنتروپوسن را تشکیل دهند و به بررسی این امر بپردازند که آیا شواهد علمی کافی برای تأیید سخنان پل کروتزن در مورد آغاز یک دوره زمین شناسی جدید وجود دارد یا خیر.
یکی از کارهای کلیدی این کارگروه، شناسایی و توصیف یک «سنبله طلایی» (Golden Spike) به عنوان معیار برای مطالعه شواهد سرآغاز دوره پیشنهادی جدید است.
دریاچه کرافورد در میان 12 نامزد «سنبله طلایی» در سراسر جهان پس از یک سری آراء توسط کارگروه آنتروپوسن انتخاب شد.
- سنبله طلایی دقیقاً چیست؟
«سنبله طلایی» نشانگر ایده‌آلی است که مشخص می‌کند یک دوره زمین‌شناسی در کجا خاتمه می‌یابد و دوره دیگر از کجا شروع می‌شود؛ معمولاً یک رویداد بزرگ جهانی مانند انقراض دسته جمعی یا تغییرات آب و هوایی این سنبله طلایی را شکل می‌دهند. چنین رویدادهایی به طور کلی به شکل شواهد لایه‌ای مانند تغییر فسیل‌ها در سنگ‌های رسوب‌شده در طول زمان قابل مشاهده هستند.
«سنبله طلایی» در واقع یک نام مستعار برای یک اصطلاح علمی فنی‌تر است: نقطه و برش چینه‌گون مرزی جهانی (GSSP- Global Boundary Stratotype Section and Point).
این بخش مجموعه‌ای از لایه‌ها است (که به آن «چینه» (strata) نیز گفته می‌شود) که در آن شواهد فیزیکی از رویداد بزرگ (نقطه) وجود دارد که پایان یک دوره و شروع دوره بعدی را مشخص می‌کند.
این دریاچه به عنوان مرجعی انتخاب شده است که می‌تواند برای مقایسه شواهد مربوط به آن رویداد در سایر نقاط جهان استفاده شود.
- دریاچه کرافورد کجاست و چه ویژگی خاصی دارد؟
دریاچه کرافورد دریاچه‌ای نسبتاً کوچک در حدود 60 کیلومتری غرب تورنتو است. این دریاچه در داخل یک منطقه حفاظت شده با همین نام خارج شهر میلتون واقع شده است.
این منطقه حفاظت شده دارای مسیرهای پیاده‌‌روی و همچنین دهکده‌ای بازسازی‌شده قرن پانزدهمی است. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد که صدها نفر از مردمان آتاواندرون (Attawonderon) یا وندات (Wendat) از قرن سیزدهم تا پانزدهم میلادی در نزدیکی ساحل این دریاچه زندگی می‌کردند.
عرض این دریاچه در عریض‌ترین نقطه خود کمتر از 300 متر است، اما نسبت به اندازه آن بسیار عمیق است، 24 متر. به این معنی که یک ساختمان هفت یا هشت طبقه در آن جای می‌گیرد. این دریاچه در واقع 30 هزار سال پیش بر اثر فرو ریختن یک غار ایجاد شده است.
به همین دلیل، دریاچه کرافورد یک دریاچه مرومیکتیکی (Meromictic lake) است. دریاچه مرومیکتیکی نوع نادری از دریاچه است که در آن لایه پایینی آب با لایه‌های بالایی مخلوط نمی‌شود.
فرانسین مک کارتی، استاد علوم زمین در دانشگاه براک (Brock) در سنت کاترینز انتاریو، که در حال مطالعه بر روی دریاچه بوده است، می‌گوید که این بدان معناست که کف دریاچه «کاملاً از بقیه سیاره جدا افتاده است، به جز آن چیزی به آرامی در آن فرو می‌رود و به صورت رسوب انباشته می‌شود. این دریاچه درست مانند یک کپسول زمان عمل می‌کند و تمام آنچه انسان بر سر زمین آورده است از باران‌های اسیدی تا میکروپلاستیک‌ها در رسوبات آن ته نشین شده است.
پس این دریاچه به دلیل شرایطی که دارد به عنوان یک ثبت کننده وقایع، شرایط اقلیمی، محیطی و اکولوژیکی را هر ساله ثبت می‌کند. از آنجایی که انسان‌ها صدها سال پیش در سواحل دریاچه کرافورد سکونت داشته‌اند، همچنین به دانشمندان این امکان را می‌دهد که تأثیرات انسان در آن زمان و اکنون را با هم مقایسه کنند.
مک کارتی و تیمش استوانه‌هایی به نام هسته‌های رسوبی (sediment cores) را از کف دریاچه حفاری کرده‌اند که لایه‌های سالانه را حفظ می‌کند تا بتوان آنها را در آزمایشگاه بررسی و مورد مطالعه قرار دهند.
- کدام رویداد جهانی برای نشان دادن آغاز آنتروپوسن پیشنهاد شده است؟
برخی کارشناسان تأثیرات انسان بر روی زمین را هم سنگ برخورد یک سیارک به زمین که باعث انقراض دایناسورها شد، ارزیابی کرده‌اند. کروتزن انقلاب صنعتی قرن نوزدهم را به عنوان آغاز دوره آنتروپوسن پیشنهاد کرده بود.
کالین واترز، استاد افتخاری جغرافیا، زمین شناسی و محیط زیست در دانشگاه لستر در بریتانیا و رئیس کارگروه آنتروپوسن می‌گوید: «اما معلوم شده که شواهد علمی انقلاب صنعتی از آن زمان عمدتاً فقط در اروپا دیده می‌شود و نه سایر نقاط جهان.»
به همین دلیل، دانشمندان آغاز آزمایش‌های تسلیحات هسته‌ای در دهه 1950 را به عنوان شروع دوره آنتروپوسن پیشنهاد کرده‌اند، چرا که موادی مانند پلوتونیوم رادیواکتیو، در سراسر جهان پخش شده است.
- چرا دوران آنتروپوسن بحث برانگیز است؟
اعضای کارگروه آنتروپوسن خود اذعان دارند که این یک تقسیم بندی زمین شناسی معمولی نیست.
به طور معمول، لایه‌های سنگ و اغلب فسیل‌ها به‌عنوان نشانگر بین دوره‌های زمانی مختلف استفاده می‌شوند، اما در این مورد، سنگ زمان لازم برای رسوب‌گذاری را نداشته است.
نه تنها سنگ‌ها زمان تشکیل ندارند، بلکه مواد و سیگنال‌هایی که اندازه گیری و به آنها ارجاع داده می‌شود، مانند پلوتونیوم و میکروپلاستیک‌ها، بسیار جدید و متفاوت از گذشته هستند.
اما برخی از محققان استدلال می‌کنند که هنوز خیلی زود است که آن را یک دوره جدید بنامیم.
جان پل زونولد، استاد دانشگاه آلبرتا و یکی از اعضای کمیسیون نامگذاری چینه شناسی آمریکای شمالی، اذعان می‌کند که انسان‌ها تغییرات بزرگی ایجاد کرده‌اند و نشان دائمی خود را در سراسر زمین به جای گذاشته‌اند، اما او گفت که احساس می‌کند «ما هنوز در یک دوره زمانی جدید قرار نداریم.»
جوزف دیلوگ، استاد جغرافیا و علوم زمین در دانشگاه تورنتو، دیدگاه مشابهی دارد و می‌گوید که این مسئله چالش برانگیز است.
