قدرت نخست‌وزیر کانادا، جاستین ترودو، روز دوشنبه پس از استعفای ناگهانی کریستیا فریلند، معاون نخست‌وزیر و وزیر دارایی که مسئول هدایت واکنش کانادا به دولت دونالد ترامپ بود، با تهدید جدی مواجه شد.
این خروج ناگهانی و پرحاشیه خانم فریلند در لحظه‌ای حساس برای کانادا اتفاق افتاد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، هشدار داده است که در صورت عدم اقدام کانادا و مکزیک برای کنترل مهاجرت غیرقانونی و مقابله با ورود مواد مخدر به ایالات متحده، تعرفه‌های 25 درصدی بر کالاهای این دو کشور اعمال خواهد کرد.
کریستیا فریلند که تاکنون نقشی کلیدی در هدایت دولت ترودو در چالش‌های مختلف ایفا کرده بود، مسئول تیمی از مقامات دولتی بود که در حال آماده‌سازی واکنش در خور کانادا به دولت جدید ترامپ بودند.
انتقاد شدید از ترودو در نامه استعفا
خانم فریلند در نامه استعفای خود، جاستین ترودو را متهم کرد که به جای مقابله با تهدید جدی تعرفه‌ها، درگیر «ترفندهای پرهزینه سیاسی» شده است. او در نامه خود نوشت: «کانادایی‌ها می‌دانند که چه زمانی برای آن‌ها کار می‌کنیم و به‌خوبی می‌دانند که چه زمانی به خودمان مشغول هستیم.»
خانم فریلند افزود که اختلاف اصلی او با ترودو بر سر برنامه‌های هزینه‌ای مانند تعطیلی مالیاتی و پرداخت‌های نقدی محدود به مالیات‌دهندگان بود. به گفته وی، این هزینه‌ها که هدف آن جلب حمایت رای‌دهندگان بود، می‌تواند وضعیت مالی کانادا را تضعیف کرده و توانایی این کشور برای مقابله با تهدید تعرفه‌های ترامپ را به خطر بیندازد.
استعفای نزدیک‌ترین متحد ترودو باعث شد که برخی از اعضای حزب لیبرال نیز خواستار استعفای نخست‌وزیر شوند.
پی‌یر پولی‌یِور، رهبر حزب محافظه‌کار که در نظرسنجی‌ها بیش از 20 درصد از حزب لیبرال جلوتر است، در کنفرانسی خبری بخش‌هایی از نامه استعفای خانم فریلند را خواند و گفت: «آنچه می‌بینیم این است که دولت کانادا در بدترین زمان ممکن در حال فروپاشی است.»
آقای پولی‌یِور همچنین از ترودو خواست تا فوراً انتخابات سراسری را برگزار کند.
هم‌زمان با این تحولات، شان فریزر، وزیر مسکن و یکی از چهره‌های آینده‌دار کابینه ترودو نیز روز دوشنبه استعفا داد و بر شدت بحران در حزب لیبرال افزود. پیش از این نیز چهار وزیر دیگر کابینه اعلام کرده بودند که در انتخابات بعدی شرکت نخواهند کرد.
سناریوهای پیش روی ترودو
با توجه به سیستم سیاسی کانادا و قوانین مربوط به انتخابات و رهبری حزب، جاستین ترودو با سه سناریوی احتمالی مواجه است:
- کناره‌گیری از رهبری حزب لیبرال: فشار داخلی می‌تواند او را مجبور به استعفا کند و در این صورت، فرآیند انتخاب رهبر جدید آغاز می‌شود. کریستیا فریلند و ملانی جولی، وزیر امور خارجه، از گزینه‌های احتمالی برای جانشینی هستند.
- برگزاری انتخابات زودهنگام: ترودو می‌تواند انتخابات زودهنگام برگزار کرده و خود حزب لیبرال را در این رقابت‌ها رهبری کند.
- ادامه کار تا موعد مقرر: ترودو می‌تواند درخواست‌ها برای استعفا و انتخابات زودهنگام را نادیده گرفته و تا ضرب‌الاجل اکتبر به کار خود ادامه دهد.
احتمال دیگری که وجود دارد، شکست و رأی نیاوردن بیانیه اقتصادی پاییزی دولت در پارلمان است که می‌تواند باعث برگزاری انتخابات زودهنگام شود. در حال حاضر، حزب لیبرال اکثریت کرسی‌ها را در پارلمان ندارد و برای تصویب قوانین به حمایت احزاب مخالف نیاز دارد.
اختلاف نهایی میان ترودو و فریلند
اختلاف بین ترودو و خانم فریلند از هفته‌ها قبل در حال شکل‌گیری بود، به‌ویژه پس از آنکه ترودو ماه گذشته بدون حضور فریلند به مارالاگو برای دیدار با دونالد ترامپ سفر کرد.
نهایتاً، این اختلافات در یک تماس ویدئویی در روز جمعه به اوج خود رسید. در این جلسه، ترودو از فریلند خواست که از سمت وزارت دارایی کناره‌گیری کند اما پیشنهاد کرد که او همچنان مسئول هدایت واکنش دولت کانادا به ترامپ باشد. خانم فریلند این پیشنهاد را رد کرد و گفت بدون داشتن وزارتخانه‌ای در اختیار، نمی‌تواند چنین نقشی را برعهده بگیرد.
بیانیه اقتصادی جدید که پس از استعفای خانم فریلند منتشر شد، نشانه‌هایی از نگرانی او را به همراه داشت: این بیانیه شامل 20 میلیارد دلار هزینه‌های جدید بود و کسری بودجه را 61.9 میلیارد دلار اعلام کرد که بسیار بالاتر از سقف 40.1 میلیارد دلاری بود که فریلند وعده داده بود.
خانم فریلند که از او به‌عنوان یکی از ماهرترین اعضای کابینه برای مقابله با ترامپ یاد می‌شود، در نامه خود تاکید کرد که مدیریت دوران دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، مساله‌ای سرنوشت‌ساز برای کانادا خواهد بود.
او نوشت: «نحوه‌ای که با تهدید پیش روی کشورمان مقابله کنیم، ما را برای نسل‌ها تعریف خواهد کرد.»
در همین حال، جاستین ترودو در نخستین اظهارنظر عمومی خود در سخنرانی مقابل حامیان حزب لیبرال، به بحران سیاسی پیش‌آمده تنها اشاره‌ای گذرا کرد و از خانم فریلند نامی نبرد. او ضمن تشویق جمعیت برای حمایت از حزب لیبرال، گفت: «حتی در سخت‌ترین روزها، ما به ارزش‌های خود پایبند هستیم.»
