هشدار ناسا درباره طوفان‌های خورشیدی شدید و خطرات ناشی از شراره‌های خورشیدی
هشدار ناسا درباره طوفان‌های خورشیدی شدید و خطرات ناشی از شراره‌های خورشیدی
سازمان فضایی آمریکا (ناسا) نسبت به وقوع طوفان‌های خورشیدی و شراره‌های قدرتمندی که اخیراً بر سطح خورشید پدیدار شده‌اند هشدار داده است؛ پدیده‌هایی که می‌توانند ارتباطات رادیویی، شبکه‌های برق، سامانه‌های ناوبری را مختل کرده و برای فضاپیماها و فضانوردان در مدار زمین خطرآفرین باشند.
طبق اعلام ناسا، یک شراره خورشیدی قوی در ساعت ۴:۲۵ بامداد به وقت شرقی (EDT) روز ۱۴ می به اوج خود رسید. این رویداد توسط رصدخانه دینامیک خورشیدی (SDO) ناسا ثبت شده و به‌عنوان یک شراره خورشیدی در رده X2.7 طبقه‌بندی شده است که بالاترین رده در دسته‌بندی شراره‌های خورشیدی است.
هم‌اکنون فعال‌ترین ناحیه خورشید در حال چرخش به سوی زمین است، پدیده‌ای که می‌تواند به وقوع وضعیت‌های شدید اقلیمی فضایی منجر شود.
طوفان خورشیدی چیست؟
به‌گفته ناسا، طوفان خورشیدی انفجاری ناگهانی از ذرات، انرژی، میدان‌های مغناطیسی و ماده‌ای است که از سوی خورشید به سمت منظومه شمسی پرتاب می‌شود. این طوفان‌ها به‌دلیل «درهم‌تنیدگی میدان‌های مغناطیسی» ناشی از چرخش خورشید شکل می‌گیرند. خورشید با سرعت متفاوتی در استوا و قطب‌های خود می‌چرخد و همین اختلاف موجب کشیده‌شدن و پیچ‌خوردگی میدان‌های مغناطیسی می‌شود.
وقتی این میدان‌ها بیش‌ازحد کشیده یا پیچیده شوند، پدیده‌ای موسوم به اتصال مجدد مغناطیسی (magnetic reconnection) رخ می‌دهد که طی آن انرژی عظیمی آزاد می‌شود. این انرژی می‌تواند باعث ایجاد طوفان‌های ژئومغناطیسی شود که میدان مغناطیسی زمین را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
از پیامدهای این طوفان‌ها می‌توان به خاموشی‌های رادیویی، قطعی برق، اختلال در سامانه‌های موقعیت‌یابی (GPS) و البته پدیدار شدن شفق‌های قطبی زیبایی اشاره کرد که در نتیجه پرتاب توده‌ای تاج خورشیدی (CME) و عبور ذرات باردار از جو زمین رخ می‌دهد.
شراره خورشیدی چیست؟
شراره خورشیدی فورانی شدید از پرتوها و تابش‌های نوری روی سطح خورشید است که کل طیف الکترومغناطیسی از جمله پرتوهای ایکس، گاما، امواج رادیویی، نور فرابنفش و نور مرئی را دربر می‌گیرد.
به‌گزارش ناسا، شراره‌های خورشیدی قدرتمندترین انفجارها در منظومه شمسی هستند. بزرگ‌ترین آن‌ها انرژی‌ای معادل یک میلیارد بمب هیدروژنی را آزاد می‌کنند. این شراره‌ها به پنج دسته A، B، C، M و X تقسیم می‌شوند که X شدیدترین و A ضعیف‌ترین آن‌هاست.
انرژی ساطع‌شده از شراره خورشیدی با سرعت نور حرکت می‌کند و بنابراین تنها هشت دقیقه پس از وقوع به زمین می‌رسد. در واقع، هنگامی‌که انسان‌ها موفق به مشاهده شراره می‌شوند، تأثیرات آن در حال وقوع است.
با این حال، جو و میدان مغناطیسی زمین، انسان‌ها را در سطح زمین از تابش‌های مضر محافظت می‌کنند. اما این شراره‌ها می‌توانند اختلالاتی در ارتباطات رادیویی، ماهواره‌ها و تجهیزات فضایی ایجاد کنند.
به‌گفته اداره هواشناسی بریتانیا (Met Office)، در حال حاضر پنج ناحیه لکه خورشیدی در سمت زمین‌نمای خورشید دیده می‌شود، اما بیشتر آن‌ها کوچک، ساده و بدون نشانه‌ای از رشد هستند. برجسته‌ترین ناحیه در مرکز شمالی خورشید واقع شده، اما نسبت به چند روز گذشته فعالیت کمتری دارد.
ناسا همچنین اعلام کرد که یک شراره خورشیدی دیگر در ساعت ۱۱:۳۸ صبح به وقت شرقی در روز ۱۳ می به اوج رسید که شدت آن X1.2 بوده است.
قدرتمندترین شراره خورشیدی که تاکنون ثبت شده، در سال ۲۰۰۳ رخ داد و شدتی برابر با X28 داشت؛ شدت این شراره آن‌قدر زیاد بود که حسگرهای ناسا را از کار انداخت.
