حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001 در ایالات متحده تأثیر عمیقی را بر کانادا گذاشت. در این حادثۀ تروریستی 24 کانادایی جان خود را از دست دادند. زمانی که ایالات متحده تمامی فرودگاه‌های خود را به روی هواپیما‌ها بست، صدها هواپیما با هزاران مسافر مجبور شدند به سمت فرودگاه‌های کانادا تغییر مسیر بدهند. در هفته‌های پس از این حملۀ تروریستی، کانادا قانون بحث برانگیز ضد تروریسم خود را تصویب کرد و اولین سربازان خود را به جبهه‌‌های «جنگ عیله ترور» در افغانستان فرستاد.
هواپیماهای مسافربری به مثابۀ اسلحه
جهان در روز 11 سپتامبر 2001 با وحشت نظاره‌گر حملات هماهنگی توسط تروریست‌های تندرو القاعده در نیویورک و واشنگتن دی سی بود. نوزده تروریست چهار هواپیمای مسافربری را ربودند که عمداً دو عدد از آنها را به برج‌های مرکز تجارت جهانی در شهر نیویورک و سومی را به ساختمان پنتاگون در آرلینگتون، ایالت ویرجینیا، در حومه واشنگتن کوبیدند.
مسافران در هواپیمای چهارم موسوم به پرواز 93، با ربایندگان درگیر می‌شوند و هواپیمایشان در دشتی در پنسیلوانیا سقوط می‌کند.
این حمله تقریباً جان 3000 نفر را از 93 کشور گرفت. بیشتر قربانیان در دو برج مرکز تجارت جهانی حضور داشتند.
وضعیت اضطراری حریم هوایی
ایالات متحده به محض آگاهی از حملۀ تروریستی، به سرعت دست به کار شد تا هرگونه حملۀ ممکن بعدی را خنثی کند. در ساعت 9:45 صبح (به وقت شرق آمریکا) یک ساعت پس از برخورد اولین هواپیمای مسافربری به برج شمالی مرکز تجارت جهانی، ادارۀ هوانوردی فدرال ایالات متحده (FAA) دستور فرود همۀ هواپیماهای غیر نظامی را صادر کرد. سیستم ملی حریم هوایی آمریکا رسماً ساعت 11:06 تعطیل شد.
دیوید کولنت، وزیر حمل و نقل وقت کانادا هم در اقدامی مشابه دستور فرود تمام پرواز‌ها را در فرودگاه‌های کانادا صادر کرد. ارتش کانادا کنترل آسمان‌ها را به دست گرفت و طرح اضطراری امنیتی کنترل ترافیک هوایی را وضع کرد، چیزی که معمولاً در زمان جنگ اتفاق می‌افتد.
همچنانکه اقدامات در حال انجام بود، حدود 500 هواپیما از سراسر جهان در راه آمریکا بودند. به هواپیما‌هایی که سوخت کافی داشتند، دستور داده شد تا به فرودگاه مبدأ خود بازگردند، و مابقی به سمت فرودگاه‌های کانادا تغییر مسیر دادند. با ترس از اینکه، حملات ممکن است هنوز به پایان نرسیده باشد و هواپیما‌ها باز به «موشک‌های مخرب» تبدیل شوند، وزارت حمل و نقل کانادا به NAV CANADA [مسئول کنترل ترافیک هوایی کانادا] دستور داد، تا هواپیما‌ها را به سمت شهر‌های پرجمعیت کانادا مانند، تورنتو، اتاوا، و مونترال هدایت نکنند.
در طول چند ساعت پس از آن حمله، بیش از 200 هواپیما در فرودگاه‌های کانادا به زمین نشستند. وزارت حمل و نقل کانادا می‌گوید 224 پرواز با 33 هزار مسافر در خاک کانادا فرود آمدند. هواپیماهای آمده از آسیا به سمت ونکوور و دیگر فرودگاه‌های غرب کانادا تغییر مسیر دادند، در حالی که هواپیماهای مسیر پُرتردد فرا آتلانتیک، به سمت استان‌های آتلانتیک کانادا تغییر مسیر دادند.
فرودگاه ملی هالیفکس پذیرای بیشترین تعداد هواپیما بود (47 هواپیما، با 7 هزار مسافر)، و فرودگاه بین‌المللی ونکوور بیشترین تعداد مسافر را پذیرفت (34 هواپیما با 8500 مسافر.)
واکنش جوامع
پذیرایی از هزاران مهمان ناخوانده یک چالش بزگ بود. با توجه به نگرانی‌های امنیتی، هر هواپیما باید جستجو می‌شد و هر مسافر مورد تفتیش قرار می‌گرفت. برخی مجبور شدند بیش از 24 ساعت را در فرودگاه‌های مختلف روی آسفالت منتظر بمانند. پس از بررسی، مسافران نیاز به اسکان و تغذیه داشتند. مقامات محلی، سازمان‌های خیریه و داوطلبان برای یافتن مدارس و سالن‌های اجتماع، تخت و پتو و غذا و قهوه برای هزاران مسافر سرگردان بسیار تلاش کردند.
بیشترین چالش را شهر گاندِر در نیوفاندلند تجربه کرد. سی و هفت هواپیما به سمت فرودگاه این شهر تغییر مسیر داده بود. با جمعیتی کمتر از 10 هزار نفر ناگهان مجبور شدند برای 6700 نفر سرپناه و غذا پیدا کنند. رانندگان اتوبوس‌های مدرسه‌ای که اعتصاب کرده بودند، اعتصاب خود را شکستند تا بتوانند مسافران را به مدارس و سالن‌های منطقه منتقل کنند. داروخانه‌های محلی بدون دریافت هیچ هزینه‌ای داروی مسافران را می‌داد و مردم درِ خانه‌های خود را به روی مسافران گشودند.
در دهمین سالگرد حملات، در سال 2011، باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا از این اقدام کانادا در پذیرایی از هزاران مسافر تجلیل کرد.
قربانیان کانادایی
از میان 2973 نفری که در حملات تروریستی یازده سپتامبر جان خود را از دست دادند، 24 نفر کانادایی بودند.
یکی از آنها گارنت بَیلی 53 ساله، بازیکن اسبق NHL بود که سوارِ پرواز شمارۀ 175 بود. این هواپیما به برج جنوبی مرکز تجارت جهانی برخورد کرد.
مردیث ایوارت 29 ساله و پیتر فیدلبرگ 34 ساله، اصالتاً اهل مونترال، در طبقه 104 برج جنوبی مرکز تجارت جهانی کار می کردند. این زوج 18 ماه ازدواج کرده بودند.
قوانین ضد ترور
دولت کانادا چندین اقدام امنیتی جدید را برای مقابله با تروریسم در داخل مرز‌های کانادا در وضع کرد، امنیت فرودگاه‌ها و گذرگاه‌های مرزی را افزایش داد، و قوانین امنیتی جدیدی را برای هواپیماهای ورودی به وضع کرد.
در سال 2001، دولت لیبرال قانون بحث برانگیز موسوم به «قانون مبارزه با تروریسم» [Anti-Terrorism Act] را تصویب کرد. بند «دستگیری پیش دستانه» این قانون به پلیس کانادا اجازه می‌دهد تا افراد مضنون به قصد برای اقدام تروریستی را به پای میز محاکمه بکشد. این قانون همچنین اجازۀ «استماع بازپرسانه» را می‌داد که مضنونین به تروریسم که هنوز به ارتکاب هیچ گونه جنایتی محکوم نشده‌اند می‌توانند مجبور به شهادت در جلسات محرمانۀ قضایی شوند.
این دو مؤلفه از قانون، مشمول بند انقضای پنج ساله شدند. اما مابقی بند‌های این قانون به قوت خود باقی ماند.
دولت محافظه‌کار استیون هارپر، چهار بار تلاش کرد تا این دو بند را دوباره زنده کند، نهایتاً در سال 2013 با وضع قانون «نبرد علیه تروریسم» [Combating Terrorism Act] موفق به این کار شد. این قانون «دستگیری پیشگیرانه» و «استماع بازپرسانه» را برای پنج سال دیگر تمدید کرد. این قانون همچنین، ترک کانادا و شرکت در اقدامات تروریستی را به یک جرم تبدیل کرد، و مجازات‌های سختگیرانه‌تری را برای مهار کردن تروریست‌ها در نظر گرفت.
جنگ در افغانستان
در روز‌های پس از حملات، کانادا به ائتلاف «جنگ علیه ترور» پیوست.
در اکتبر سال 2001، کشتی‌های نیروی دریایی کانادا به سمت دریای عرب، در جنوب غرب آسیا گسیل داده شدند، تا بر کشتی‌هایی نظارت کنند که مشغول فعالیت‌های غیرقانونی هستند.
در دسامبر 2001، کماندو‌های زبده نیروهای عملیاتی ضربت 2 کانادا به افغانستان فرستاده شدند تا به نیروهای آمریکایی و بریتانیی در نبرد علیه طالبان بپیودند. پس از آن سربازان بیشتری به افغانستان رفتند و کانادا تا سال 2014 در منطقه باقی ماند. تا پایان عملیات ، 40 هزار نیروی مسلح کانادایی در افغانستان خدمت کرد و 158 سرباز کانادایی جان خود را از دست دادند.
