تاریخچۀ هالووین در کانادا

هر ساله شب 31 اکتبر هالووین در کانادا جشن گرفته می‌شود. باور بر این است، سر منشأ آن از جشن‌ها و آداب و رسوم سلتیک باشد که نشانی بر اختلاف بین نیمه‌های نور و تاریکی سال است، و این باور وجود دارد که در این زمان از سال مرز بین جهان زندگان و مردگان به باریک‌ترین حد خود می‌رسد. رسوم هالووین مانند، پوشیدن لباس مبدل برای دور کردن ارواح خبیث و دادن غذا به ارواح شرور برای آرام نگه داشتن آنها در میانه‌های قرن هجدهم توسط مهاجران ایرلندی و اسکاتلندی به کانادا آورده شد. اولین نمونه از پوشیدن لباس مبدل به مناسبت هالووین در آمریکای شمالی در ونکوور، بریتیش کلمبیا و در سال 1898 ثبت شده است؛ در حالی که اولین بار از عبارت «trick or treat» در سال 1927 در لِثبریج آلبرتا استفاده شده است. هالووین در میان بزرگسالان در دهۀ 90 میلادی محبوب شد و تخمین زده می‌شود در کانادا صنعتی چند میلیارد دلاری باشد و پس از کریستمس دومین تعطیلات محبوب در میان کانادایی‌ها است.

ریشه‌های مسیحی هالووین  

مباحث متناقض فراوانی در مورد منشأ هالووین وجود دارد. بسیاری بر این باورند که بخشی از آن ریشه در مسیحیت و به خصوص «روز همۀ قدیسین» [All Saints’ Day] دارد، این جشن به افتخار و بزرگداشتِ همۀ مقدسینِ شناخته شده و ناشناس و احترام به مردگان برپا داشته می‌شود. واژۀ «هالووین» ریشۀ مسیحی دارد و برگرفته از عبارت [All Hallows’ Eve] به معنای شب همۀ قدیسین است، شبِ پیش از «روز همۀ قدیسین». چنین اختصاری لازم بود، چرا که تقویم پُر بود از یادبود قدیسین و مردگان مقدس.

این جشن در ماه می سال 609 یا 610 میلادی توسط پاپ بونیفاس چهارم زمانی که پانتئون روم را وقف مریم مقدس و همه مردگان مقدس کرد، آغاز شد. تا زمان پاپ گرگوری سوم (731-741 میلادی) در روز 13 ماه می برگزار می‌شد، تا اینکه پاپ گرگوری کلیسای سنت پیتر را وقف تمام قدیسین کرد و روز جشن را به اول نوامبر تغییر داد. در قرن بعد، پاپ گرگوری چهارم (827-844) اول نوامبر را به عنوان روز جشن تمام قدیسین تعیین کرد و در تمام کلیساهای شرقی جشن گرفته می‌شد.

ریشه‌های سلتی هالووین

آداب و رسوم هالووین به احتمال فراوان بیشتر از جشن‌های باستانی سلتیک (اسکاتلند، ولز، ایرلند) «سووین» [Samhain] گرفته شده است و مسیحیان سلتیک اولیه‌ای که به مسیحیت گرویدند آن را جشن می‌گرفتند. به طور سالانه این مراسم در 1 نوامبر به مناسبت پایان برداشت محصول و آغاز زمستان جشن گرفته می‌شد (سووین در زبان سلتی به معنای «پایان تابستان» است و واژۀ ایرلندی برای اشاره به ماه نوامبر است.) این روز در طول قرن‌ها، به عنوان آغاز سال نو سلتی شناخته می‌شد، هرچند پژوهش‌ها حاکی از آن است که در اصل چنین نبوده است.

سلت‌ها به رهبری درویدها (روحانیون سلتی) در اعمال مذهبی خود بر این باور بودند که عصر 31 اکتبر  نشان دهنده مرز بین نیمۀ روشن و تاریک سال است. از نظر معنوی اعتقاد بر این بود که یک زمان برزخی است، زمانی که مرز مبان جهان زندگان و مردگان به باریک‌ترین حد خود می‌رسد، و تمام اشکال ارواح، فرشتگان، اجنه، شیاطین، ارواح اهریمنی، و ارواح مردگان قادر هستند که به دیدار زنده‌ها بیایند. هالووین را در اصل شب پوکی [Pooky Night] می‌نامند که اشاره به púca، یک روح اهریمنی دارد (این واژۀ ریشۀ کلمۀ spooky به معنای روح ترسناک شب است).

در آداب و رسوم هالووین سلتی، مردم لباس‌های مبدل می‌پوشند و نقاب به چهره می‌زنند تا ارواح اهریمنی را از خود دور کنند. استخوان حیوانات سلاخی شده را در آتش‌های جمعی می‌اندازند تا یاری دهندۀ مردگان برای سفر به آن جهان باشد. مردم آتش اجاق‌های هیزمی خود را خاموش می‌کنند و دوباره آن را با استخوان روشن می‌کنند (ریشۀ واژۀ bonfire امروزی) تا پیروزی نور بر تاریکی را جشن بگیرند. هدایای آیینی از جمله شیرینی و تنقلات برای آرام کردن ارواح اهریمنی جلوی در خانه رها می‌شد، در غیر این صورت بدشانسی و طالع نحس را برای ساکنین خانه و شهر به همراه داشت.

رسم تقاضای شرینی و تنقلات از اهالی خانه در اصل souling نام دارد و تاریخچۀ آن به قرون وسطی باز می‌گردد و سرمنشأ نسخۀ مُدرن آن یعنی trick-or-treating است. در این رسم که حدود اوایل قرن 15 آغاز شد، افراد فقیر، در ازای دریافت سهم کیک مردگان خانه، برای آنان دعا می‌خواندند، نوعی از صدقه برای مردگان. همچنان که جشن‌های هالووین سکولارتر می‌شد، این سنت را کودکان به عهده گرفتند. به جای خواندن دعا در ازای دریافت نقل، شیرینی، میوه یا سکه، آواز و شعر می‌خواندند. رسم پوشیدن لباس مبدل توسط کودکان در طول قرن 19 آغاز شد.

دیگر آداب معمول هالووین شامل صرف شام هالووین، پختن آجیل، برداشتن سیب با دهان [bobbing for apples] برای طالع نیک فرد در آینده و خواندن شعر Hallowe’en رابرت برنز 1786 است که بسیاری از بازی‌ها و آداب و رسوم را توصیف می‌کند. رد و بدل کردن کارت پستال‌های هالووین و کارت‌های تبریک هم بین سال‌های 1900 و 1940 بسیار  رواج داشت.

تاریخچه کدوی معروف هالووین

یکی از آداب و رسوم هالووین که توسط مهاجران اسکاتلندی و ایرلندی به کانادا آورده شد، فانوس کدوی هالووین [jack-o’-lantern] بود. در مورد منشأ این رسم اختلاف نظرهایی وجود دارد. برخی بر این باورند که شلغم‌های بزرگ تراشیده شده به عنوان فانوس در جشن «سووین» استفاده می‌شده است، در حالی که برخی دیگر ادعا می‌کنند که این اقتباسی از رسم قدیمی مسیحیان در بزرگداشت ارواح در برزخ با روشن کردن شمع در شلغم بوده است.

اعتقاد بر این است عبارت jack-o’-lantern ریشه در افسانۀ جک خسیس [Stingy Jack] در قرن هفدهم دارد. طبق فرهنگ عامیانه ایرلندی، جک خسیس یک فرد مست و کلاهبردار بود که از ورودش هم به بهشت (چون خسیس) و هم به جهنم (چون شیطان را بازی می‌داد) منع شد. جک خسیس محکوم شد که تا روز قیامت در برزخ بین مردگان و زنده‌ها سرگردان باشد و تنها یک شعله از جهنم را با خود حمل می‌کند تا بتواند جلوی پای خود را ببیند. او این شعله را در شلغم کنده کاری شده به عنوان فانوس نگه می‌داشت و بنابراین به جک فانوس به دست [Jack of the lantern] یا جک فانوس [Jack-o’-Lantern] معروف بود.

در ایرلند و بریتانیا، فانوس‌های اصلی شلغم، چغندر یا سیب‌زمینی توخالی بودند که برای نشان دادن چهره اهریمنی تراشیده شده و از داخل با شمع روشن می‌شدند. این فانوس‌ها را بیرون پنجره یا جلوی در قرار می‌دادند تا جک خسیس و دیگر ارواح شیطانی را بترسانند. مهاجران ایرلندی و اسکاتلندی به کانادا و ایالات متحده این رسم را با خود آوردند و آن را با کدو تنبل بزرگتر و به طور طبیعی توخالی و بومی آمریکای شمالی جایگزین کردند و از آن زمان به همان اندازه در بریتانیا محبوبیت شد.

مسابقات حکاکی کدو تنبل در سراسر کانادا در روز هالووین یا نزدیک به روز هالووین، به ویژه در نوا اسکوشیا، برگزار می‌شود.

هالووین و Trick or Treating در کانادا

تا زمان هجوم گستردۀ مهاجران ایرلندی و اسکاتلندی در اواسط قرن هجدهم جشن هالووین در کانادا مرسوم نشده بود. اولین نمونه ثبت شده در آمریکای شمالی از پوشیدن لباس مبدل توسط کودکان در جشن هالووین در ونکوور، در سال 1898 بود.

اولین بار از عبارت «trick or treat» در 4 نوامبر سال 1927 در لِثبریج آلبرتا استفاده شده است.

موفقیت تجاری هالووین

محبوبیت هالووین از دهه 1990 به شدت افزایش یافته است، درآمد تجاری ایجاد شده توسط هالووین بین سال‌های 2004 تا 2014 بیش از دو برابر شد و این تعطیلات را به دومین تعطیلات تجاری موفق در کانادا پس از کریسمس تبدیل کرد. شورای خرده فروشان کانادا در سال 2014 تخمین زد که هالووین یک صنعت 1 میلیارد دلاری در کانادا است. بر اساس یک نظرسنجی در سال 2014، 68 درصد از کانادایی‌ها هالووین را جشن می‌گیرند و 33 درصد از بزرگسالان در یک مهمانی هالووین شرکت می‌کنند. کانادایی‌ها نسبت به آمریکایی‌ها سرانه بیشتری (70 دلار) برای لباس، آب نبات و تزئینات هزینه می‌کنند.