مسئله تقسیم منابع آبی میان کانادا و ایالات متحده از دیرباز موضوعی بحث‌برانگیز بوده است و با توجه به تغییرات اقلیمی و سیاست‌های جدید آمریکا، این نگرانی‌ها بار دیگر تشدید شده‌اند.
پیتر لاوهاید، نخست‌وزیر پیشین آلبرتا، در سال ۲۰۰۵ هشدار داده بود که منابع آبی کانادا نباید در اختیار ایالات متحده قرار گیرد. وی تاکید کرده بود که آب، نه نفت و گاز، مهم‌ترین منبع آلبرتا است و کانادا باید موضع قاطعی در این زمینه اتخاذ کند.
یکی از پروژه‌های جنجالی که در گذشته مطرح شد، طرح موسوم به «اتحاد آب و نیروی آمریکای شمالی» (NAWAPA) بود. این پروژه عظیم مهندسی که در نهایت کنار گذاشته شد، هدف داشت مسیر آب رودخانه‌های آلاسکا را از طریق کانادا به ایالت مونتانا در آمریکا منتقل کند. با وجود کنار گذاشته شدن این ایده، برخی کارشناسان همچنان نگران هستند که این طرح به شکل‌های جدید دوباره مطرح شود.
در این راستا، اظهارات دونالد ترامپ در کمپین انتخاباتی به عنوان نامزد حزب جمهوری‌خواه، در سپتامبر ۲۰۲۴ درباره امکان دسترسی آمریکا به منابع آبی کانادا توجه بسیاری را جلب کرد. وی از کانادا به عنوان یک «شیر آب بسیار بزرگ» یاد کرد و اینکه او می‌تواند منابع آبی کانادا را به ایالات متحده منتقل کند.
نگرانی دانشمندان و کارشناسان آب
کارشناسان حوزه آب در کانادا نسبت به چنین دیدگاه‌هایی ابراز نگرانی کرده‌اند. پروفسور تریشیا استدنیک، استاد دانشگاه کلگری و متخصص مدل‌سازی هیدرولوژیکی، معتقد است که اگرچه این اظهارات جنبه تبلیغاتی دارد، اما علاقه‌مندی ترامپ به منابع آبی کانادا امری نگران‌کننده است.
پروفسور جان پومروی، کارشناس آب از دانشگاه ساسکاچوان، نیز اظهار داشت که چالش‌های عمده‌ای پیش روی مدیریت آب در آمریکای شمالی وجود دارد:
۱. نظام‌های مدیریت آب به‌درستی نیازهای تأمین آب پایدار را برآورده نمی‌کنند.
۲. تغییرات اقلیمی سریع باعث تشدید خشکسالی، سیل و کاهش برف و یخچال‌های طبیعی در کوهستان‌ها شده است.
۳. نگرانی از ایجاد تنش‌های سیاسی بر سر منابع آبی و احتمال مداخله ایالات متحده در منابع آب کانادا.
وی هشدار داد که این عوامل می‌توانند منجر به بحران‌های شدید در سطح قاره شوند.
در کنار چالش‌های اقلیمی، زیرساخت‌های قدیمی نیز وضعیت را پیچیده‌تر کرده‌اند. نمونه‌ای از این چالش‌ها در منطقه مرزی آلبرتا و مونتانا دیده می‌شود، جایی که سیفون‌های ۱۰۰ ساله‌ای که آب را از رودخانه «سنت ماری» به مونتانا و سپس به آلبرتا منتقل می‌کنند، دچار خرابی شده‌اند. این زیرساخت‌ها تحت پیمان آب‌های مرزی سال ۱۹۰۹ میان کانادا و ایالات متحده قرار دارند، اما تعمیرات آن‌ها به دلیل دستور اجرایی جدید دولت ترامپ موسوم به «رهایی انرژی آمریکا» با توقف تأمین بودجه مواجه شده است.
در حالی که تعمیرات این سیفون‌ها با وام ایالت مونتانا ادامه دارد، تأمین بودجه فدرال آمریکا متوقف شده است. مقامات آلبرتا، از جمله وزیر دارایی این استان، نیت هورنر، تاکید کرده‌اند که اهمیت منابع آبی در آینده باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
متخصصان تاکید دارند که تغییرات اقلیمی، کاهش منابع آب و فشارهای سیاسی از سوی ایالات متحده، کانادا را مجبور خواهد کرد که نقش قوی‌تری در حفاظت از منابع آبی خود ایفا کند.
پروفسور پومروی هشدار داد: «ما باید بر این موضوع پافشاری کنیم که منابع آبی کانادا در داخل کشور باقی بماند.»
